پوست حساس دارید؟ روش مراقبت و ویژگی های منحصر به فرد
پوست حساس دارید؟ روش مراقبت و ویژگی های منحصر به فرد
پوست حساس دارید؟ می دانید چه طور باید از این پوست حساس مراقبت کنید؟ آیا اصلا می دانید روتین روزانه یعنی چه؟ آیا می دانید چه روتین پوستی برای پوستتان ضروری است؟ اگر نمی دانید به شما پیشنهاد می کنیم حتما این متن را تا انتها بخوانید. نگران نباشید؛ خیلی طول نمی کشد، اما قطعا ضرر نمی کنید.
در سالهای اخیر مفهومی به نام طب شخصی سازی شده یا طب فردی (Personal Medicine/Individualized Medicine) بسیار متداول شده است. طب فردی اشاره به شاخه ای از پزشکی دارد که به دنبال یافتن راه هایی برای درمان اختصاصی هر شخص بر اساس ویژگی های ژنتیکی مختص خود اوست. طب شخصی سازی شده برای همه افراد مبتلا به یک نوع بیماری خاص یک نسخه واحد نمی پیچد.
در واقع آن چه بنیاد طب شخصی سازی شده را می سازد، توجه به خصوصیات منحصر به فرد هر شخص و تنظیم روش درمانی بر اساس آن خصوصیات می باشد. نمی توان برای همه موارد یک بیماری یک نسخه واحد نوشت و انتظار داشت عوارض جانبی خاصی مشاهده نگردد.
بر همین قیاس برای کنترل علایم و تظاهرات بیماری های پوستی هر فردی ابتدا باید از نظر ماهیت و طبیعت پوست خود مورد بررسی قرار گیرد. در سراسر دنیا، یکی از اقدامات مهم کلینیک های پوست و مو عبارت است از تایپینگ پوست و مو. به معنای تعیین خصوصیات بیولوژیک و فیزیولوژیک پوست و موی افراد. بر اساس ماهیت پوست و موی مورد نظر می توان در مورد ماهیت رژیم درمانی قابل استفاده برای این افراد قضاوت نمود.
چه پوستی حساس است؟
پوست حساس معمولا اختلال نگران کننده ای نیست. اما می تواند بسیار آزاردهنده باشد. گاهی پوست حساس می تواند ناشی از برخورد پوست با فرآورده های آرایشی یا موضعی خاص باشد. پوست حساس را می توان با به کار گیری روش های ساده درمان کرد. یکی از مهمترین نکات در حفاظت از بافت پوستی مرطوب نگاه داشتن پوست است.
وقتی پوست مقدار زیادی از رطوبت و مواد روغنی خود را از دست دهد، در معرض اگزما قرار می گیرد. خارش و پوسته ریزی در افرادی که پوست خشک دارند، بیشتر بروز می یابد. در صورتی که این خارش و پوسته ریزی ادامه پیدا کند، ممکن است حتی به خونریزی منتهی شود. خشکی پوست در هر ناحیه ای از پوست بدن ممکن است بروز یابد. اما در نواحی مانند دست، پا، بازوها و نواحی پایینی ساق پا بیشتر احتمال دارد این واکنش های حساسیتی روی دهد.
علت حساس شدن پوست بدن و تحریک آن
حساس شدن پوست بدن علل مختلفی دارد. در این میان ژنتیک اهمیت فوق العاده ای دارد. پوست برخی افراد به صورت ذاتی و ژنتیکی در معرض حساسیت قرار دارد. به خصوص افرادی که در سنین کودکی از برخی مواد غذایی خاص استفاده می کنند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به حساسیت پوستی باشند.
همچنین قرار گرفتن در معرض تماس با مواد شیمیایی آسیب رسان مانند انواع رنگ ها می تواند پوست را مستعد ابتلا به اگزما کند. اگزما یک نوع واکنش ازدیاد حساسیت تیپ یک است. از این اختلال با عنوان درماتیت آتوپیک هم نام می برند.
استفاده از پاک کننده های ملایم: (صبح و شب)
استفاده از پاک کننده های پوست برای همه افراد کمابیش توصیه می شود. اما برای افرادی که پوست جوش دار و چرب دارند، این مسئله اهمیت بسیار بالاتری دارد. اگر فرد مبتلا به جوش صورت همزمان پوست حساس و خارش دار دارد، بهتر است برای او از پاک کننده های غیرصابونی استفاده کنیم. این پاک کننده ها را عموما از طریق به کارگیری سورفاکتانت های غیریونی یا آمفوتریک فرموله می کنند.
این سورفاکتانت ها کمتر باعث بروز حساسیت پوستی می شوند. میسلار واترها یکی از فرآورده های پاک کننده غیرصابونی بسیار متداول هستند. این محصولات می توانند به خوبی چربی و آلودگی روی پوست را حذف کنند، بی آن که باعث خشکی پوست شوند. حضور ترکیباتی مانند گلیسرین می تواند تا حد زیادی از بروز این خشکی پوست پیشگیری می کند.
در فرمولاسیون این میسلار واتر ها از سورفاکتانت های خانواده گلیکولیپید استفاده می شود. گلیکولیپید هایی مثل پلی گلیسریل کاپرات و پلی گلیسریل لورات به خوبی می توانند مانع از ایجاد پوست خشک شوند. از جمله میسلار واتر های حاوی این سورفاکتانت های گلیکولیپیدی می توان به میسلار واتر شاربوت اشاره کرد.
محصولی که نیاز به آبکشی ندارد و ضد حساسیت است. محصولی که می تواند حتی برای پاک کردن آرایش دور چشم هم مناسب باشد. استفاده از این فرآورده ها به میزان حداقل یک بار در روز علاوه بر این که می تواند آلودگی های پوستی را حذف کند، به تعدیل چربی پوست هم کمک می کند. به این ترتیب با استفاده از میسلار واتر می توان از بروز جوش صورت هم پیشگیری کرد. از این فرآورده بهتر است شب ها قبل از خواب استفاده کرد. به این ترتیب اثر پاک کننده تا صبح و هنگام بیدار شدن روی پوست باقی می ماند.
استفاده از کرم آبرسان
کرم آبرسان یا هیدراتانت در مقایسه با کرم مرطوب کننده مقدار ماده مرطوب کننده بسیار بیشتری دارد. یکی از خصایص کرم های آبرسان مرطوب کنندگی عمقی پوست است. این فرمولاسیون ها حاوی مقادیر بالایی از ترکیبات مرطوب کننده طبیعی موسوم به NMF هستند. ترکیباتی که جایگزین مرطوب کننده های طبیعی پوست می شوند.
مرطوب کننده های طبیعی از دست رفته ای که در نتیجه شستشوی زیاد پوست را ترک می کنند. به این ترتیب کرم آبرسان کمک می کند تا این مرطوب کننده های از دست رفته به خوبی با ترکیبات جدیدی مانند هیالورونیک اسید و کلاژن هیدرولیز شده جایگزین شوند. نمونه این فرآورده ها کرم آبرسان شاربوت است. این محصول حاوی عصاره کاکتوس اپونتیا است. فرآورده ای که اثرات ترمیم کننده اثبات شده ای بر پوست و مو دارد. ترکیبی که مانع از بروز واکنش های اگزماتیک می شود.
استفاده از ماسک و لایه بردار برای مراقبت از پوست حساس
پوست برخی افراد به هیچ عنوان نباید در تماس با فرآورده های لایه بردار قرار گیرد. این افراد پوست حساس و نازکی دارند و در صورت تماس با لایه بردار ممکن است دچار سوختگی شوند. این وضعیت به خصوص در افرادی که پوست خود را زیاد دستکاری می کنند بیشتر دیده می شود. استفاده از لایه بردار بیشتر در مواردی توصیه می شود که شخص پوست ضخیم یا پینه ای داشته باشد.
برخی افراد پوست چرب و مستعد آکنه دارند. برای این دسته از افراد استفاده از فرآورده های کراتولیتیک ملایم می تواند راهگشا باشد. این فرآورده ها معمولا حاوی درصد پایینی آلفا هیدروکسی اسید می باشند. ترکیباتی مانند لاکتیک اسید و گلایکولیک اسید. ترکیباتی که می توانند مابین لایه های پوست نفوذ کنند و باعث جذب رطوبت و ریزش لایه های پیر و مرده پوست شوند. اثر مستقیم این فرآورده ها جوانسازی پوست است. این فرآورده ها همچنین می توانند باعث روشن شدن پوست شوند.
توصیه های بسیار مهم برای مراقبت از پوست های حساس
- هر روز یک دوش (Shower) کوتاه پنج تا ده دقیقه ای با آب گرم بگیرید؛
- از تماس با مواد قابض (Astringent) و لایه بردار قوی (Exfoliate) اجتناب کنید؛
- همیشه از یک صابون ملایم و بدون عطر استفاده کنید؛ استفاده از پن های درماتولوژیک و شوینده های غیرصابونی (Soapless Soaps) ارجحیت دارد.
- به جای عطر از اسانس های کاملا طبیعی و غیر صنعتی استفاده کنید؛
- از مواد شوینده ملایم و بدون عطر استفاده کنید؛
- سعی کنید از مواد پاک کننده ارگانیک استفاده کنید؛
- همیشه از کرم یا ژل اصلاح استفاده کنید؛
- از شستشوی زیاد پوست خودداری کند؛ این کار باعث آسیب شدید پوست و خشکی و خارش می شود؛
- بعد از حمام به آرامی و با ملایمت پوست خود را خشک کنید (به جای مالش شدید پوست) و بلافاصله از لوسیون مرطوب کننده بدن مانند لوسیون شاربوت استفاده کنید؛
- محصولات جدید آرایشی بهداشتی را حداقل یک روز قبل از استفاده کامل روی یک ناحیه خاص از پوست آزمایش کنید. بهتر است از پوست نواحی ضخیم مانند پاشنه پا استفاده کنید.
سخن پایانی
پوست بسیاری از افراد به صورت ژنتیکی مستعد خشکی (Xeroderma) و حساسیت است. این افراد در نتیجه تماس با فرآورده های آرایشی یا مواد شیمیایی ممکن است دچار حساسیت شوند. شستشوی زیاد نیز باعث خشکی پوست و بروز واکنش های التهابی و حساسیت پوست می گردد. این حساسیت می تواند با بروز علائمی از قبیل جوش، خشکی، پوسته ریزی، قرمزی و خارش همراه باشد.
مهمترین راه مقابله با این اختلال پیشگیری از تماس پوستی با این فرآورده هاست. در صورت لزوم استفاده از انواع کورتیکوستروئیدها یا آنتی هیستامین هایی مثل فکسوفنادین به صورت موضعی یا سیستمیک می تواند این التهاب و خارش پوستی را کنترل کند. به طور کلی مرطوب نگه داشتن پوست و بازتامین عوامل مرطوب کننده طبیعی از دست رفته می تواند به درمان حساسیت پوستی کمک کند. این کار با استفاده از کرم آبرسان، کرم های ترمیم کننده و میسلار واتر انجام پذیر است.
منابع
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی شاربوت
