درمان خانگی آفتاب سوختگی
درمان خانگی آفتاب سوختگی چگونه صورت می‌گیرد و اهمیت آن در روند بهبود آفتاب سوختگی چیست؟ درمان آفتاب سوختگی مرحله ای بسیار مهم در مراقبت از پوست است که به هیچ عنوان نباید نادیده گرفته شود.
آفتاب سوختگی در اثر مجاورت طولانی مدت با نور ایجاد می‌شود و باعث گرم شدن، قرمزی و سوزش و درد پوست می‌شود یا منجر به کنده شدن لایه سطحی و پوسته پوسته شدن می‌گردد و معمولا پس از گذشت 7 روز بهبود می‌یابد.
نور آفتاب از سه نوع اشعه فرابنفش UVA، UVB و UVC تشکیل شده است. به علت وجود لایه اوزون پیرامون کره زمین، معمولا UVC به سطح زمین نمی‌رسد، اما دو نوع دیگر این اشعه به سطح پوست می‌رسد و باعث آسیب‌های سطحی و عمیق می‌گردد.
انواع درجات افتاب سوختگی
آفتاب سوختگی در درجات مختلفی رخ می‌دهد و عموما دو درجه یک و دو اتفاق می‌افتد. آفتاب سوختگی درجه یک، لایه خارجی پوست را درگیر می‌کند و طی چند روز تا یک هفته التیام می‌یابد. در سوختگی درجه دو، لایه میانی پوست آسیب می‌بیند و تاول تشکیل می‌شود. ممکن است بهبود این وضعیت چند هفته طول بکشد و نیاز به درمان داشته باشد.
روش‌های موثر برای درمان افتاب سوختگی
معمولا آفتاب‌سوختگی نیازی به درمان ندارد و طی یک هفته، خود به خود بهبود پیدا می‌کند. در صورت بروز درد، می‌توان از داروهای ضددرد استفاده کرد. خنک نگه داشتن سطح پوست و استفاده از مرطوب کننده و محصولات حاوی آلوئه ورا، به التیام سریعتر التهاب پوست کمک می‌کند.
کرم مرطوب کننده شاربوت مخصوص پوست‌های خشک و نرمال حاوی پروویتامین B5، روغن بادام و ویتامین E است که علاوه بر آبرسانی و مرطوب کنندگی، به محافظت از سلول‌های پوستی در برابر آسیب‌رسان‌های محیطی کمک می‌کند. این فرآورده غنی از هیالورونیک اسید است که یک مرطوب‌کننده طبیعی محسوب می‌شود و به بهبود زخم، جای زخم و علائم اگزما کمک می‌کند.
درمان آفتاب سوختگی با دو هدف انجام می‌شود؛ کاهش التهاب و قرمزی و التیام درد.
- کمپرس خنک یا دوش آب سرد به التیام التهاب پوست آسیب دیده کمک می‌کند. توجه داشته باشید به هیچ‌عنوان از یخ، به صورت مستقیم روی پوست سوخته استفاده نکنید.
- استفاده از ژل یا کرم مرطوب کننده یا مخصوص آفتاب‌سوختگی حاوی آلوئه‌ورا یا منتول
- ضد دردهای غیر استروئیدی که با نام NSAID شناخته می‌شود.
علائم و نشانه‌های افتاب سوختگی
علائم آفتاب‌سوختگی ممکن است تا 24 ساعت بعد از ایجاد آسیب ظاهر شود. پوستی که دچار آفتاب‌سوختگی شده، قرمز و گرم می‌شود و امکان دارد پس از گذشت چند ساعت روی آن تاول ایجاد شود. در بعضی افراد، مسمومیت آفتاب ایجاد می‌شود، به این معنا که در فرد علائم شدیدتری مثل تهوع، استفراغ، تب و لرز بروز می‌کند. 6 تا 48 ساعت پس از آفتاب سوختگی، درد به حداکثر میزان خود می‌رسد.
نبایدهای دوران افتاب سوختگی
- روی پوستی که دچار آفتاب سوختگی شده، وازلین نزنید.
- برای التیام آفتاب‌سوختگی، از یخ استفاده نکنید زیرا موجب تشدید آسیب پوست می‌شود.
- تاول ایجاد شده را نباید ترکاند.
- از کندن پوست آسیب دیده خودداری کنید.
- از پوشیدن لباس‌های تنگ در ناحیه آسیب‌دیده خودداری گردد.
استفاده از لوسیون‌ها و ژل‌ها در درمان افتاب سوختگی
در صورت سوختگی خفیف توسط آفتاب، طی یک تا دو روز اول می‌توانید از یک لایه نازک کرم هیدروکورتیزون برای کاهش التهاب پوست استفاده کنید. در صورتی که آفتاب سوختگی روی بدن کودک ایجاد شده است یا دچار بیماری هستید، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
ژل و کرم حاوی آلوئه‌ورا به تسکین التهاب و قرمزی پوست کمک می‌کند و با خاصیت خنک‌کننده حس بهتری روی سطح پوست ایجاد می‌نماید.
حین استفاده از محصولات مرطوب‌کننده و التیام دهنده، از کندن پوسته‌های ایجاد شده و تاول خودداری شود.
نکات مهم در درمان افتاب سوختگی در سطح پوستی و عمقی
هرچه سریعتر درمان آفتاب سوختگی آغاز شود، التهاب ناشی از آن بهتر کنترل می‌شود. بلافاصله پس از مشاهده آفتاب سوختگی، پوست را از تابش آفتاب محافظت کنید و در صورت امکان دوش آب سرد بگیرید. سپس از لوسیون یا ژل فاقد الکل حاوی مرطوب کننده یا آلوئه ورا روی محل آفتاب سوخته استفاده کنید.
از دیگر نکات حائز اهمیت پس از ایجاد آفتاب‌سوختگی، مصرف مقدار کافی آب و مایعات است. مصرف مقدار کافی مایعات به همراه استفاده از مرطوب کننده، آب از دست رفته را جبران می‌کند.
در صورت بروز سوختگی درجه 2، لایه میانی پوست آسیب دیده و تاول تشکیل می‌شود. در این صورت تاول را نترکانید و از سایش پوست آسیب دیده و کندن پوسته‌ها خودداری کنید. اگر درد زیادی دارید، توصیه می‌شود پس از مشورت با پزشک و داروساز، از داروهای ضددرد رایج استفاده بفرمایید.
روش‌های طبیعی و خانگی برای درمان آفتاب سوختگی
در صورت ایجاد آفتاب سوختگی، ابتدا دوش آب سرد بگیرید و سپس در حالی که هنوز پوست کاملا خشک نشده است، در محل آفتاب‌سوختگی از مرطوب کننده استفاده کنید.
در صورتی که در منزل گیاه آلوئه‌ورا دارید، با جدا کردن لایه‌های زیری و رویی برگ آن، ژل را استخراج کنید و روی قسمت آسیب دیده بزنید.
چای بابونه از دیگر گزینه‌های خانگی است که به التیام التهاب پوست کمک می‌کند. برای استفاده از این ماده طبیعی، ابتدا گل بابونه را دم کنید و پس از خنک شدن، پوست آسیب دیده را به چای آغشته کنید و اجازه دهید چند دقیقه باقی بماند.
علاوه بر اسفتاده از محصولات ضد التهاب، بهتر است از لباس‌های خنک و نرم استفاده کنید و محل آفتاب سوخته را به کمک لوسیون و کرم مرطوب نگه دارید.
استفاده از آلوئه ورا در درمان خانگی آفتاب سوختگی
آلوئه‌ورا حاوی ماده موثره آلوئین است که بر اساس تحقیقات صورت گرفته، خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدان دارد و در التیام آفتاب‌سوختگی درجه یک و دو موثر است. آلوئه‌ورا از سیلورسولفادیازین و وازلین در ترمیم سوختگی درجه یک عملکرد بهتری دارد. این ماده و محصولات حاوی آلوئه‌ورا، در بهبود علائم خفیف آفتاب سوختگی مثل قرمزی، گرم شدن و التهاب نقش دارند اما اگر شدت یا وسعت سوختگی زیاد است، تاول‌های بزرگی ایجاد شده یا عوارض گیجی، سردرد، تب و غش کردن بروز کند باید فرد را به مرکز درمانی منتقل کرد.
با توجه به اینکه ژل آلوئه‌ورا محصولی طبیعی و حاوی مواد تشکیل‌دهنده متعددی است، ممکن است باعث ایجاد علائم حساسیت مثل خارش، سوزش و قرمزی شود. بنابراین توصیه می‌شود مقدار کمی از این ماده روی پوست ساعد دست تست شود.
تأثیر چای سبز و همیشه بهار در کاهش التهاب پوست در آفتاب سوختگی
چای سبز حاوی تانیک اسید و تئوبرومین است که به التیام درد و آسیب پوست آفتاب‌سوخته کمک می‌کند. همیشه‌بهار، به عنوان ترکیبی موثر در پماد و محصولات مراقبتی در اگزما، آکنه و زخم در حال بهبود استفاده می‌شود.
برای استفاده از این ترکیبات طبیعی، ابتدا مقدار کافی از هر گیاه را دم کنید، سپس اجازه دهید تا خنک شود. پارچه‌ای تمیز و نرم را به چای به دست آمده از این گیاهان آغشته کنید و به صورت ضربه‌ای روی محل آفتاب سوخته بزنید.
ارزش درمانی خاک رس و یاخته در درمان خانگی آفتاب سوختگی
خاک رس حاوی مقدار زیادی مواد معدنی مثل منیزیم، کلسیم و سیلیس است و مشابه عملکردی که در ماسک‌های آرایشی دارد، در سوختگی خفیف و درجه یک علاوه بر اثر خنک‌کنندگی، ضدالتهاب و کاهنده قرمزی پوست است. محصولات ماسک صورت حاوی Clay که بافتی سبک و نرم دارند و حاوی آلوئه‌ورا، بابوبه و اسطخودوس هستند، انتخاب مناسبی برای التیام آفتاب سوختگی درجه یک هستند.
ترکیبات طبیعی برای تسکین درد و التیام پوست در آفتاب سوختگی
- آلوئه‌ورا: دارای خاصیت ضد التهاب و تسریع‌کننده ترمیم آسیب پوستی ناشی از آفتاب سوختگی می‌باشد.
- روغن نارگیل: روغن نارگیل یک مرطوب کننده قدرتمند است که به جبران آب از دست رفته پوست کمک می‌کند. توصیه می‌شود از روغن نارگیل در مراحل اولیه آفتاب‌سوختگی استفاده نشود زیرا باعث تشدید علائم آفتاب سوختگی می‌شود.
- چای سیاه و سبز: ترکیبات تانن و آنتی‌اکسیدان موجود در انواع چای، به تسریع التیام آفتاب‌سوختگی کمک می‌کند.
- روغن اسطوخودوس: ترکیبات موجود در روغن اسطوخودوس دارای خواص ضددرد و ضد التهاب است و به تسکین درد ناشی از آفتاب سوختگی کمک می‌کند.
استفاده از کمپرس و گریس‌ها در درمان افتاب سوختگی
برای تسکین آفتاب سوختگی از کمپرس سرد استفاده کنید. کمپرس سرد را در بازه‌های زمانی کوتاه چند دقیقه‌ای روی پوست بگذارید و سپس بردارید. به هیچ عنوان برای تسکین آفتاب سوختگی از یخ استفاده نکیند، زیرا باعث تشدید آسیب می‌شود.
برای التیام درد و التهاب آفتاب‌سوختگی، در مراحل اولیه از وازلین و انواع روغن‌ها استفاده نکنید زیرا باعث تشدید آسیب پوستی می‌شود.
تأثیر رژیم غذایی سالم در درمان افتاب سوختگی
پس از ایجاد آفتاب سوختگی، باید مقدار کافی آب و مایعات مصرف شود تا آب از دست رفته پوست جبران گردد. استفاده از میوه‌های تازه که حاوی مقادیر بالای ویتامین سی و آنتی‌اکسیدان هستند، به تسریع التیام زخم‌های بدن کمک می‌کند.
سیب زمینی شیرین و هویج، سرشار از کاروتینوئیدها هستند و در محافظت از لایه‌های پوستی در مقابل نور UV و آسیب‌رسان‌های محیطی نقش بسزایی دارند. گوجه‌فرنگی، پرتقال و انار از دیگر ترکیبات مغذی هستند که باعث بهبود علام آفتاب‌سوختگی می‌شوند.
استفاده از تکنیک‌های خنک‌کننده برای درمان افتاب سوختگی
برای التیام آفتاب سوختگی، بهتر است به محض مشاهده علائم دوش آب سرد گرفته شود. لوسیون‌ها و ژل‌های خنک کننده حاوی آلوئه‌ورا گزینه مناسبی برای استفاده روی پوست آسیب دیده هستند. سعی کنید در معرض آفتاب قرار نگیرید و تا جای ممکن از آب و مایعات استفاده کنید.
تأثیر اسانس‌های گیاهی در تسکین درد و التیام پوست
اکثر عصاره ها و اسانس‌های گیاهی، حاوی ترکیبات مختلفی هستند که به بهبود آفتاب سوختگی کمک می‌کند. قبل از استفاده از اسانس‌های گیاهی حتما تست حساسیت انجام شود، به این معنا که ابتدا مقدار کمی از محصول روی پوست ساعد دست، کمی بالاتر از کف دست استفاده کنید و حدود یک ساعت منتظر بمانید. در صورتی که علائم حساسیتی ایجاد نشد، به مصرف عصاره ادامه دهید.
- عصاره نعنا فلفلی: منتول موجود در عصاره نعنا فلفلی، دارای خاصیت ضدالتهابی است و به التیام آفتاب سوختگی کمک می‌کند.
- عصاره اسطوخودوس: این عصاره حاوی حداقل هفت ترکیب موثره است که در استفاده موضعی به خوبی التهاب را از بین می‌برد و علائم قرمزی، تورم و درد را تسکین می‌دهد.
- عصاره درخت چای: این ترکیب درمان مناسبی برای اکثر مشکلات پوستی می‌باشد و در بهبود التهاب ناشی از آفتاب‌سوختگی موثر است.
- عصاره بابونه: این عصاره طی سالیان طولانی به عنوان ترکیبی ضدالتهاب شناخته می‌شود و حاوی بیش از 10 ماده موثره است و در التیام علائم پسوریازیس، آفتاب سوختگی و سایر التهاب‌های پوستی موثر است.
- عصاره اکالیپتوس: ترکیبی با خاصیت ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدان و ضدمیکروبی است و به تسریع بهبود آسیب پوستی کمک می‌کند.
استفاده از ماسک‌های سرد و کمپرس‌های خانگی
ماسک‌های حاوی آلوئه ورا و ترکیبات ضدالتهاب و خنک کننده، گزینه‌های خوبی برای التیام آفتاب سوختگی هستند. همچنین بهتر است ماسک حاوی ترکیبات آبرسان و مرطوب کننده باشد تا آب از دست رفته بر اثر آفتاب سوختگی را جبران کند. بهترین ماسک‌های قابل استفاده پس از ایجاد آفتاب سوختگی، محصولات حاوی آلوئه‌ورا، بابونه و مقدار کمی روغن جوجوبا جهت ایجاد خاصیت مرطوب کنندگی هستند.
توصیه می‌شود ماسک سرد را به آرامی روی پوست خود پخش کنید و از ساییدن پوست خودداری کنید.
روش های پیشگیری از افتاب سوختگی
بهترین راهکار جلوگیری از آفتاب سوختگی این است که از پوست بدن در برابر آفتاب مستقیم محافظت گردد. به کمک پوشش مناسب، استفاده از عینک و چتر و ضد آفتاب با SPF حداقل 30، می‌توان از بروز آفتاب سوختگی جلوگیری کرد. بهتر است از ضدآفتاب Broad spectrum (وسیع الطیف) به میزان کافی استفاده و هر دو ساعت تمدید شود.
چه زمانی به پزشک متخصص پوست مراجعه کنیم ؟
در صورتی که پس از آفتاب‌سوختگی دچار تب حدود 39 درجه و لرز، حالت تهوع یا حس گیجی شدید، بلافاصله به مرکز درمانی مراجعه بفرمایید.
در صورت بروز تاول، بهتر است برای مشورت با پزشک متخصص پوست تماس بگیرید تا علاوه بر تسریع التیام، از ایجاد عفونت ثانویه و جای زخم جلوگیری گردد.
نقش کرم مرطوب کننده و لوسیون بدن در افتاب سوختگی
بهترین روش تسکین و تسریع التیام آسیب پوستی ناشی از آفتاب‌سوختگی، استفاده از لوسیون و کرم مرطوب کننده و آبرسان است. پوست بدن پس از آفتاب‌سوختگی دچار کم آبی می‌شود و تامین و حفظ رطوبت مورد نیاز، در تسریع بهبودی علائم التهابی و سوزش پوست نقش دارد.
لوسیون‌های بدن شاربوت در دو لاین تخصصی مخصوص پوست خشک و نرمال و مخصوص پوست چرب، با فرمولاسیون منحصر به فرد و سرشار از مواد مغذی و آبرسان، دارای بافت سبک و لطیف هستند که به راحتی روی سطح پوست پخش می‌شوند. این محصولات حاوی آکواکسیل هستند که در صنعت محصولات آرایشی و بهداشتی به عنوان یک ترکیب جدید و مرطوب کننده سه‌بعدی شناخته می‌شود.
لوسیون بدن شاربوت مخصوص پوست خشک و نرمال حاوی شی‌باتر، روغن آرگان و ویتامین E است که علاوه بر تامین رطوبت مورد نیاز پوست، با داشتن بافت سبک به راحتی روی پوست پخش می‌شود و حس چربی ایجاد نمی‌کند. پروتئین شیر هیدرولیز شده، با خاصیت آبرسانی قوی و با قدرت نفوذ به لایه‌های عمیق پوست یکی از مهمترین ترکیبات این محصول به شمار می‌رود که باعث لطافت و شادابی پوست می‌گردد.
لوسیون بدن شاربوت مخصوص پوست چرب، غنی از پروویتامین B5 و روغن بادام است که با داشتن ویتامین A، E و اسیدهای چرب امگا 3 به آبرسانی، مرطوب کنندگی و تسریع التیام آسیب‌های پوستی کمک می‌کند.
سخن پایانی
آفتاب سوختگی در اثر مجاورت طولانی مدت با نور ایجاد می‌شود و باعث گرم شدن، قرمزی و سوزش و درد پوست می‌شود یا منجر به کنده شدن لایه سطحی و پوسته پوسته شدن می‌گردد و معمولا پس از گذشت 7 روز بهبود می‌یابد.
معمولا آفتاب‌سوختگی نیازی به درمان ندارد و طی یک هفته، خود به خود بهبود پیدا می‌کند. در صورت بروز درد، می‌توان از داروهای ضددرد استفاده کرد. خنک نگه داشتن سطح پوست و استفاده از مرطوب کننده و محصولات حاوی آلوئه ورا، به التیام سریعتر التهاب پوست کمک می‌کند.
