بهترین محصولات پوستی برای دوران بارداری
بارداری فرآیندی بسیار حساس و مهم در طول زندگی یک زن است. این فرآیند معمولا با وقوع آمیزش جنسی آغاز می شود. اما ممکن است به طرق دیگری مانند روش های خارج رحمی هم رخ دهد. بارداری معمولا در فرد نرمال حدود 9 ماه طول می کشد. اما ممکن است تحت شرایط خاصی مدت بارداری کاهش یابد. در این موارد نوزاد نارس به دنیا می آید.
این نوزادان نارس باید در شرایط خاصی در محیط NICU نگهداری شوند. این واحد بخشی از بیمارستان است که به نگهداری نوزادان نارس می پردازد. معمولا این نوزادان را در اتاقکی با اکسیژناسیون بالا قرار می دهند. گاهی ممکن است نوزاد نارس در نتیجه چند قلو زایی متولد شود. در طول دوران بارداری ممکن است نیاز به استفاده از محصولات پوستی داشته باشیم.
در این موارد باید دقت داشت که از چه محصولاتی استفاده شود. در دوران بارداری ممکن است با مشکلات پوستی زیادی از جمله بروز لکه‌های قهوه‌ای، جوش صورت و ترک‌های پوستی مواجه شوید. لکه های قهوه ای که به خصوص ممکن است روی صورت بروز یابند ملاسما خوانده می شوند. معمولا روتین پوستی در دوران بارداری به تغییرات اساسی نیاز ندارد، اما توصیه می‌شود زنان باردار از بعضی از مواد شیمیایی موجود در محصولات آرایشی و بهداشتی دوری کنند. در طول دوران بارداری محیط داخلی بدن دچار تغییراتی می شود.
از آن جمله می توان به ترشح برخی هورمون ها و عدم تعادل آن ها اشاره کرد. در طول دوران بارداری ترشح هورمون های استروژن و پروژسترون بیشترین نقش را در تغییرات پوستی دارد. این هورمون ها می توانند زمینه را برای بروز جوش صورت مهیا کنند. همچنین تغییرات مهمی در کیفیت عملکرد سیستم ایمنی به وجود می آید.
تغییرات پوستی در بارداری و نحوه مدیریت آنها
گاهی ممکن است ترشح هورمون ها باعث سفیدی بیشتر پوست شود. اما معمولا ترشح هورمون ها در بارداری با افزایش حضور عروق خونی باعث تیرگی پوست می گردد. احتمال بروز جوش صورت هم در بارداری افزایش می یابد. از جمله تغییرات دیگری که در طول دوران بارداری در پوست می تواند به وجود آید، می توان به ریزش مو اشاره کرد.
از بروز ریزش مو می توان با مصرف مکمل های حاوی زینک تا حدودی پیشگیری کرد. یکی از این مکمل ها اینوپرگنا است. محصول شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان که حاوی اینوزیتول، فولات نسل چهارم، زینک و منیزیم است. استفاده از این محصول می تواند به کنترل ریزش مو در دوران بارداری کمک کند. هر چند استفاده از آن در دوران بارداری ملاحظاتی دارد.
محصولات پوستی مجاز و غیرمجاز در دوران بارداری
برخی از ترکیبات آرایشی بهداشتی را نباید در دوران بارداری استفاده کرد. از جمله موادی که برای نوزاد می تواند مشکل ساز باشد می توان به مشتقات ویتامین A اشاره کرد. ترکیباتی مانند ایزوترتینوئین، تازاروتن، ترتینوئین و رتینوئیک اسید همگی برای مادر باردار نامناسب هستند. از دیگر ترکیبات این خانواده می توان به آداپالن و اسپیرونولاکتون می توان اشاره کرد.
اسپیرونولاکتون در برخی محصولات ضد ریزش مو و ضد جوش ممکن است حضور داشته باشد. اسپیرونولاکتون یک آنتاگونیست هورمونی است. این محصول می تواند در زنان باردار و شیرده برای جنین یا نوزاد شیرخوار از نظر هورمونی ایجاد اختلال کند. از دیگر ترکیباتی که می توانند برای سلامتی جنین یا نوزاد بسیار مضر باشد، خانواده تتراسایکلین ها هستند.
این خانواده از ترکیباتی مانند مینوسیکلین و داکسی سیکلین تشکیل شده است. ترکیباتی که دارای اثرات ضد جوش هستند. این ترکیبات می توانند باعث از بین رفتن باکتری های مولد جوش شوند. به همین خاطر در برخی لوسیون ها و فرآورده های موضعی ضد جوش یا ضد آکنه حضور دارند. این ترکیبات حداقل از هفته‌ی ۱۵ بارداری متوقف شود، چون این مواد شیمیایی می‌توانند روی دندان‌های جنین تاثیر بگذارند.
نه تنها دندان که استخوان هم تحت تاثیر قرار می گیرد. ممکن است استفاده از این آنتی بیوتیک ها حتی به صورت موضعی باعث افزایش احتمال ابتلا به اختلالات استخوان شود. هیدروکینون در محصولات آرایشی بهداشتی
هیدروکینون در محصولات روشن کننده حضور دارد. البته شواهد قطعی در مورد ارتباط بین مصرف هیدروکینون و بروز نقایص مادرزادی وجود ندارد، اما از آنجا که پوست مقادیر زیادی از هیدروکینون موجود در این محصولات را جذب می‌کند، توصیه می‌شود روتین پوستی بارداری و شیردهی فاقد هیدروکینون و مشتقات آن مانند هیدروکینون آندسلینات باشد.
فرمالدهید یک ترکیب سمی دیگر است. این ترکیب به خودی خود کمتر در محصولات آرایشی بهداشتی به کار می رود. اما برخی از ترکیبات شیمیایی موجود در فرمولاسیون های آرایشی بهداشتی ممکن است باعث آزادسازی فرمالدهید شوند. ترکیبات نگه دارنده ای مانند دی متیل هیدانتوئین و مشتقات آن، مشتقات ایمیدازولیدینیل اوره، هیدروکسی متیل گلیسینات و سورفاکتانت های کاتیونی مانند کواترنیوم 15 می توانند این ترکیب را آزاد کنند. برخی مشتقات دی اکسان هم همین خاصیت را دارند.
فتالات ها از دیگر ترکیباتی هستند که عملکرد آن ها با هورمون‌های بدن تداخل دارند. آنها نه‌تنها برای جنین مضر هستند، بلکه ممکن است سلامت افراد بزرگسال را هم تحت تاثیر قرار دهند. مشخص شده است که تماس با مشتقات فتالات ممکن است باعث ایجاد اختلالات تیروئید و اختلالات جنسی شود. زایمان زودرس، پره‌اکلامپسی، اختلالات قند خون مادر، کریپتورکیدیسم و مشکلات رشد از جمله این اختلالات است. در کریپتورکیدیسم نوزاد پسر با مشکلی به نام نهان بیضگی مواجه خواهد بود.
نکات کلیدی برای داشتن پوستی سالم و درخشان در بارداری
استفاده از یک روتین پوستی ایمن در دوران بارداری و شیردهی بسیار مهم است. یکی از ارکان مهم این روتین استفاده از ضدآفتاب های مناسب دوران بارداری و شیردهی است. این ضد آفتاب ها باید فاقد پارابن و ترکیبات نگهدارنده مضر باشند. به عنوان مثال نباید از ترکیباتی مانند ایزوتیازولینون و متیل کلروایزوتیازولینون استفاده کرد. باید مصرف محصولات حاوی هیدروکینون را به حداقل رساند. شستشوی منظم با شوینده های فاقد سولفات بسیار مهم است. استفاده از محصولات حاوی pH اسیدی ملایم باید در نظر گرفته شود.
چگونه در دوران بارداری از آکنه و لکه‌های پوستی جلوگیری کنیم؟
استفاده از محصولات ایمن در طول دوران بارداری می تواند برای پیشگیری از جوش صورت موثر باشد. همچنین استفاده از این محصولات می تواند احتمال بروز لک های پوستی را کاهش دهد. برای داشتن یک پوست روشن و سالم در طول بارداری صورت خود را حداقل دو بار در روز بشویید.
از یک شوینده‌ی ملایم مانند پن های درماتولوژیک و آب ولرم استفاده کنید؛ حتما از محصولات مکمل مخصوص دوران بارداری و شیردهی استفاده کنید؛ از فشار دادن و دستکاری جوش‌ها بپرهیزید؛ و در نهیات اگر از محصولات ضدآفتاب استفاده می کنید حتما از فرم بدون چربی آن استفاده کنید.
ماسک‌های طبیعی و ایمن برای دوران بارداری
ماسک های طبیعی و ایمن برای دوران بارداری حاوی مقادیر بالایی از میوه ها و سبزی ها هستند. منابع طبیعی حاوی مقدار بالای آنتی اکسیدان. ترکیباتی مانند ویتامین C و E در این ماسک ها به وفور یافت می شوند. این ترکیبات خاصیت ضد لک و ضد جوش دارند. البته در برخی ماسک های طبیعی ممکن است از هویج و مشتقات آن هم استفاده شود. اما برای زنان باردار و شیرده بهتر است از این محصول استفاده نشود.
روتین شبانه پوستی برای زنان باردار
ارجحیت با استفاده از کرم های حاوی شی باتر و ترکیبات طبیعی است. استفاده از محصولات حاوی پارابن، هیدانتوئین و ترکیبات خانواده ترتینوئین باید به حداقل برسد. مادر باردار به هیچ وجه نباید در طول دوران بارداری از قرص های حاوی مشتقات رتینوئیک اسید استفاده کند. بسیاری از ترکیبات به‌کار رفته در محصولات مراقبت از پوست برای مادر و جنین هیچ خطری ندارند.
آزلائیک اسید،گلیکولیک اسید، بنزوئیل پراکسید موضعی با دوز پایین، کره کاکائو، آلوئه‌ورا، روغن آرگان، روغن جوانه گندم، آنتی اکسیدان هایی مانند آسکوربیک اسید و شی باتر از این دسته ترکیبات هستند.
راهنمای انتخاب کرم‌های ضدترک پوستی در بارداری
کرم های ضد ترک پوستی در دوران بارداری پیش از هر چیز باید حاوی هیالورونیک اسید، کلاژن هیدرولیز شده و فیبرونکتین یا مشتقات مشابه آن باشند. این ترکیبات می توانند با تحریک سنتز کلاژن مسیر را برای از بین رفتن چروک های پوستی و ترک های زیرجلدی مهیا می کند.
تأثیرات هورمونی بارداری بر پوست و روش‌های مقابله با آنها
هورمون های معمول جنسی حتی در شرایط قبل از بارداری هم ممکن است باعث ایجاد تغییراتی در پوست شوند. این هورمون ها می توانند زمینه ساز بروز جوش و لک شوند. می توانند زمینه را برای ریزش مو یا رویش موهای زائد مساعد سازند. گاهی ممکن است فرد در سنین بلوغ به سندرمی به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا گردد.
در این صورت ممکن است نیاز به مصرف داروهای هورمونی داشته باشد. گاهی ممکن است به چنین اشخاصی توصیه شود که از محصولات حاوی اینوزیتول استفاده کنند. یکی از این محصولات اینوپرگنا است. گاهی هم ممکن است پزشک مصرف داروهایی مانند متفورمین را توصیه کند.
روتین پوستی روزانه برای زنان باردار
قبل از اینکه به معرفی فهرست ترکیبات مضر برای زنان باردار بپردازیم، باید به این نکته اشاره کنیم که مطالعات کمی در مورد ایمن بودن محصولات آرایشی و بهداشتی برای مادر و جنین وجود دارد. چون انجام چنین تحقیقاتی در دوران بارداری از نظر اخلاقی صحیح نیست. پیروی از یک روتین مناسب می تواند در طول دوران بارداری و شیردهی توصیه شود.
روتین پوستی در دوران بارداری کلیاتی دارد. در مرحله اول باید صورت خود را با آب ولرم و یک شوینده ملایم بشوییم. باید دقت داشت که پس از استفاده از شوینده صورت باید بلافاصله آبکشی شود. در ادامه باید از سرم صورت استفاده شود. این سرم می تواند حاوی روغن های گیاهی و ترکیباتی همچون کلاژن، هیالورونیک اسید یا الاستین یا پپتیدهای هیدرولیز شده از این ترکیبات باشد.
در صورتی که پوست آلوده است ممکن است استفاده از میسلار واتر های طبیعی تر مانند میسلار واتر شاربوت توصیه شود. این مسیلار واترهای شاربوت حاوی ترکیباتی مثل گلیکولیپید است. گلیکولیپپید ها ترکیباتی با خاصیت شویندگی بالا هستند. این ترکیبات برای پاک کنندگی نیاز به استفاده از آب ندارند. اگر می خواهید از میسلار واتر استفاده کنید باید آن را قبل از استفاده از شوینده به کار بگیرید.
پس از استفاده از شوینده بهتر است از تونر استفاده نشود. چون تونر به هر حال نفوذ عمقی تری دارد. انتخاب نوع کرم مرطوب کننده به ماهیت پوست شما ارتباط دارد. بعد از استفاده از کرم مرطوب کننده می توان از کرم دور چشم استفاده کرد. اما کرم دور چشم نباید ترکیباتی مانند آربوتین داشته باشد.
می توان با استفاده از کرم های مرطوب کننده قوی حاوی هیالورونیک اسید برای از بین بردن ترک های زیرپوستی اقدام کرد. البته در بسیاری موارد معمولا اجازه می دهند دوران بارداری با زایمان خاتمه یابد و پس از آن از این کرم های استفاده می کنند. گاهی هم بعد از پایان زایمان با استفاده از تزریق فیلر های حاوی هیالورونان یا با استفاده از لیزر این نقایص را برطرف می کنند.
محصولات آرایشی و بهداشتی ایمن در دوران بارداری
محصولات آرایشی ایمن قابل استفاده در دوران بارداری باید فاقد برخی مواد سازنده باشند. به عنوان مثال ترکیباتی مانند مشتقات ویتامین A نباید در این فرآورده ها حضور داشته باشند. ترکیباتی مانند آداپالن و تازاروتن می توانند مشکل ساز شوند. ترکیباتی مانند هیدروکینون که برای از بین بردن لکه های پوستی استفاده می شوند نباید استفاده شوند. ترکیباتی مانند سالیسیلیک اسید و سایر مشتقات هیدروکسی اسید ممنوع هستند. این ترکیبات عموما در فرآورده های لایه بردار حضور دارند.
تغییرات پوست و مو در بارداری و روش‌های مراقبت از آنها
از مهم ترین اختلالات پوستی در بارداری می توان به لک، جوش صورت، رویش موهای زائد و ریزش موی سر اشاره کرد. یکی دیگر از اختلالات شایع پارگی بافت های زیرجلدی و ایجاد خطوط زیرپوستی است. ایجاد حالتی که از آن با عنوان استریا نام برده می شود. استفاده از آنتی اکسیدان هایی مانند کلاژن و هیالورونیک اسید در کنار ویتامین C می تواند در این زمینه موثر باشد.
گاهی ممکن است در طول دوران بارداری فرد مبتلا به اگزما و یا سوریازیس دچار تخفیف یا تشدید علائم بیماری شود. افراد ممکن است در صورت بروز این علائم نیاز به بررسی بیشتر از طرف پزشک معالج داشته باشند.
راهکارهای طبیعی برای کاهش ترک‌های پوستی در دوران بارداری
استفاده از محصولاتی مانند هیالورونیک اسید، شی باتر و روغن آرگان می تواند در پیشگیری از بروز این وضعیت موثر باشد. ترکیباتی مانند ویتامین C و محصولات حاصل از مرکبات هم می تواند در این زمینه موثر باشد. محصولاتی که حاوی مقادیر بالایی از انواع آنتی اکسیدان هستند. استفاده از روغن های طبیعی مانند روغن نارگیل می تواند نقش مهمی در بازگرداندن رطوبت از دست رفته پوست به آن دارد.
استفاده از روغن‌ها و سرم‌های پوستی در بارداری: کدام‌ها ایمن هستند؟
استفاده از روغن ها و سرم های حاوی ویتامین E، ویتامین C و ترکیبات ویتامینه و مواد معدنی مشابه (به جز ویتامین A) معمولا مشکلی درست نمی کند. اما ریزمولکول های آلی مانند هیدروکینون، آزلائیک اسید، مشتقات ویتامین A و ترکیبات شیمیایی ضد آفتاب مانند سینامات ها می تواند مشکل ساز باشد. بنابراین باید از ضدآفتاب هایی در دوران بارداری و شیردهی استفاده کرد که فیزیکی باشند.
یعنی در واقع صرفا نقش یک محافظ را داشته باشند. محافظ فیزیکال در برابر تابش نور خورشید و اشعه فرابنفش. ضدآفتاب های فیزیکی معمولا نقش محافظ یا Barrier دارند. یعنی باعث انعکاس پرتوهای نور و اشعه فرابنفش می شوند. اما ترکیبات ضد آفتاب شیمیایی دارای ساختاری به نام کروموفور هستند.
این ترکیبات می توانند خود باعث جذب UV شوند. الته با جذب UV مانع از حرکت آن به عمق بافت ها می شوند. اما گاهی خود این ترکیبات ممکن است دردسر ساز شوند. مانند ترکیبات خانواده پارابن که می توانند نفوذ کنند و خطر بروز سرطان های پوست را افزایش دهند.
تغییرات رنگ پوست در بارداری و راه‌های مدیریت آنها
از جمله مهمترین دلایل تغییرات رنگ پوست در دوران بارداری می توان به ترشح هورمون ها اشاره کرد. از جمله هورمون های استروژن و پروژسترون. این ترکیبات می توانند با تاثیر بر روی ملانوسیت ها باعث تیرگی پوست شوند. به همین دلیل باید در نظر داشت که ایجاد لکه های تیره از مهمترین نشانه های بارداری است.
جوش صورت و بدن هم در دوران بارداری افزایش می یابد. برای مقابله با این لکه ها بهترین کار استفاده از ضدآفتاب های فیزیکی است. در کنار استفاده از این محصولات باید از ماسک های صورت بهره گرفت. ماسک های صورت می توانند باعث کمک به بهبود لک های تیره شوند. کرم های روشن کننده مخصوص دوران بارداری که بیشتر حاوی ویتامین C هستند هم در این زمینه می توانند موثر باشند.
استفاده از محصولات ضدآفتاب در بارداری
ضدآفتاب های شیمیایی را نباید در دوران بارداری و شیردهی استفاده کرد. ضدآفتابهایی که حاوی مقادیر بالای سینامات ها هستند برای دوران بارداری چندان مناسب نیستند. استفاده از کرم ضدآفتاب نقش مهمی در پیشگیری از سرطان پوست، آفتاب‌سوختگی و پیری زودرس دارد. به طور کلی، ضدآفتاب‌ها به دو دسته شیمیایی یا فیزیکال تقسیم می‌شوند.
ضدآفتاب‌های فیزیکی حاوی تیتانیوم دی‌اکسید و زینک اکساید هستند و وقتی روی سطح پوست قرار می‌گیرند، می‌توانند مانند آینه اشعه‌های مضر خورشید را منعکس و منحرف کنند. این ضد آفتاب ها برای بارداری مناسب هستند. اما ضدآفتاب های شیمیایی حاوی ترکیبات دیگری هستند. ترکیباتی مانند اکسی بنزون، آووبنزون، اکتی سالات و متوکسی فنیل سینامات.
این ترکیبات همگی برای زن باردار یا شیرده می تواند مشکل ساز باشد. باید در نظر داشت که مواد شیمیایی ضد آفتاب می توانند تا مدت ها در پوست و خون شخص باقی بمانند. از طرفی اکسی بنزون و منوبنزون هر دو اثرات نامطلوبی بر سیستم درون ریز دارند. مصرف این ترکیبات ممکن است با افزایش احتمال بروز نقایص مادرزادی همراه باشد.
به همین دلیل بهتر است از ضدآفتاب های فیزیکی به جای شیمیایی استفاده کنیم. همچنین باید در نظر داشت که استفاده از محصولات ضدآفتاب حاوی پارابن باید به حداقل ممکن برسد. در واقع استفاده از محصولات بدون پارابن و بدون فتالات باید به شدت توصیه شود.
تغییرات پوستی پس از زایمان و نحوه بازگشت به روتین عادی
استرچ مارک، لکه‌های قهوه‌ای، رگ‌های واریسی یا واریکوزیس و لینا نیگرا از مهمترین تغییرات پوستی پس از زایمان هستند. لینا نیگرا یک خط سیاه عمودی روی شکم است. استفاده از برخی محصولات به خصوص ترکیبات حاوی پپتید های هیدرولیز شده کلاژن می تواند در این زمینه موثر باشد. باید در نظر داشت که اصول کلی روتین پوستی بعد از بارداری و حین بارداری تقریبا یکسان است.
سخن پایانی
دوران بارداری یک محدوده زمانی بسیار حساس است. دوره ای که در مصرف داروها، مکمل ها و فرآورده های آرایشی بهداشتی باید بسیار دقت کرد. مصرف هر فرآورده ای می تواند برای سلامت جنین مضر باشد. استفاده از محصولات آرایشی حاوی عصاره آلوئه‌ورا، روغن بادام، روغن جوانه گندم، روغن آرگان و در دوران بارداری و شیردهی تقریبا بی خطر است.
همچنین استفاده از محصولات حاوی شی‌باتر، روغن نارگیل، کره کاکائو، آسکوربیک اسید و ویتامین E برای زنان باردار ایمن است. با این وجود مصرف برخی فرآورده های آرایشی بهداشتی می تواند بسیار خطرناک باشد. به عنوان مثال استفاده از محصولات حاوی هیدروکینون اصلا در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی شود.
تهیه و تنظیم: تیم علمی شرکت داروسازی داروافشان شایگان
منابع:
