اسکوالان و نقش آن در کرم ها
در بدن همه ما به صورت طبیعی مقادیر بالایی از ترکیبات مرطوب کننده طبیعی حضور دارد. این ترکیبات در واقع نقش مرطوب کننده طبیعی دارند. به این ترکیبات اصطلاحا NMF می گویند. این عبارت در واقع مخفف Natural Moisturizing Factor است. اصطلاحی که برای اشاره به ترکیبات طبیعی مرطوب کننده موجود در ساختار پوست در بدن هر فرد به کار برده می شود.
این ترکیبات در قالب ساختارهای قفس مانندی در پوست حضور دارند. این ترکیبات در واقع باعث حفظ رطوبت طبیعی پوست می شوند. با این حال گاهی ممکن است پوست افراد در معرض خشکی قرار گیرد. به خصوص وقتی در زمستان و در هوای سرد و خشک هستیم. به همین دلیل است اکثر افراد از مرطوب کننده ها استفاده می کنند.
یکی از مرطوب کننده های طبیعی خانواده اسکوالن و اسکوالان است. این مرطوب کننده شبیه به روغن های طبیعی پوست ساخته شده است و به خاطر همین با استفاده کردن از آن پوستی نرم و عالی خواهید داشت. این محصول حاوی آنتی اکسیدان طبیعی است و خواص ضد سرطانی دارد و از پوست در برابر مواد سرطان زا محافظت می کند. به خصوص در برابر اثرات نامطلوب اشعه فرابنفش.
تفاوت اسکوالن و اسکوالان
اسکوالن و اسکوالان دو ترکیب از یک خانواده هستند. وقتی این مرطوب کننده های طبیعی دو اتم هیدروژن دریافت کند، به صورت اسکوالان در می آید. اسکوالن چربی است که به طور طبیعی توسط سلول های پوستی تولید می شود این ترکیب پیش ساز ترکیبی به نام کلسترول است. همان ترکیبی که یکی از دو رکن اصلی چربی خون را تشکیل می دهد.
جالب است بدانیم میزان تولید اسکوالن بدن با افزایش سن کاهش می یابد و بیشتر در سالهای نوجوانی این مرطوب کننده به مقدار زیادی در بدن تولید می شود. به همین خاطر است که پو.ست کودکان و نوجوانان به خصوص در پیش از سنین بلوغ لطافت بیشتری دارد. از حدود سنین 20 سالگی تولید اسکوالن به شدت کاهش می یابد.
در نتیجه افزایش سن میزان تولید این ترکیب به شدت کاهش می یابد. به همین دلیل است که در نهایت فرد در سنین بالا هم دچار خشکی پوست می شود و هم بیشتر دچار خال های پوستی تیره می شود. به این خال ها اصطلاحا Age Spot می گویند. یعنی لکه های تیره ای که در نتیجه تابش نور خورشید و نیز افزایش سن بروز می یابند. این لک ها البته بدخیم نیستند.
اسکوالن در چه غذاهایی یافت می شود؟
تولید اسکوالن طبیعی در بدن فقط مختص انسان ها نیست. به طور طبیعی در زیتون، سبوس برنج و نیشکر نیز این مرطوب کننده وجود دارد و همچنین می توان آن را از کبد کوسه به دست آورد. بهتر است به جای خود اسکوالن از اسکوالان در فرآورده های آرایشی بهداشتی استفاده کرد. زیرا اسکوالن ناپایداری بیشتری دارد. این ترکیب به اکسایش با اکسیژن حساسیت دارد.
اسکوالن باید هیدروژنه باشد تا بتواند در محصولات مراقبت از پوست استفاده شود. استفاده از اسکوالن حیوانی و گیاهی در محصولات مراقبت از پوست می تواند مسبب ناپایداری باشد. این محصول هنگامی که در معرض تماس با اکسیژن قرار بگیرد، ممکن است فاسد یا دچار تغییر رنگ شود و به سرعت تخریب گردد.
به بیان دیگر قبل از اینکه این مرطوب کننده ها در فرمولاسیون فرآورده های مراقبت از پوست به کار برده شوند، اسکوالن باید هیدروژنه و احیا شود تا به شکل اسکوالان درآید. اسکوالان در واقع شکل پایدار مولکول است. در واقع این فرآیند به معنی تبدیل اسکوالن از فرم غیراشباع به فرم اشباع شده است.
به این ترتیب خواهد بود که ترکیب از نقطه نظر محلولیت در چربی وضعیت بهتری پیدا می کند و می تواند نفوذ بهتری در پوست داشته باشد. این فرآیند کارایی ترکیب را بالا می برد. در واقع این کار باعث می شود ترکیب بیشتر در پوست باقی بماند و به این راحتی ساختار پوست را ترک نکند.
فواید اسکوالان برای پوست
پوست هیدراته شده قطعا از پوست خشک پوست سالمتری است. در پوست خشک احتمال بروز آسیب های پوستی بسیار بیشتر است. پوست خشک بیشتر از پوست مرطوب احتمال ابتلا به خارش و عفونت های پوستی را دارد. پوست خشک حتی بیشتر از پوست مرطوب در معرض آسیب های جدی و سرطان پوست است.
بنابراین، هنگامی که از اسکوالان به صورت موضعی بر روی پوست استفاده می شود مزایای فوق العاده ای را خواهد داشت. تقویت آبرسانی، به پوست کمک می کند تا شاداب تر و سالم تر به نظر برسد. خاصیت آنتی اکسیدانی اسکوالن باعث می شود پوست کمتر دچار پیری زودرس شود. این ترکیب می تواند مانع از بروز ملانوما و ملانوسارکوما شود.
فواید استفاده از اسکوالان در مراقبت از مو
اسکوالان علاوه بر پوست، در فرمولاسیون محصولات مو هم استفاده می شود. به عنوان مثال در فرمولاسیون برخی ماسک های مو از این ماده به طور گسترده استفاده می شود. اسکوالن در صورت استفاده در شامپو و ماسک مو می تواند به افزایش درخشندگی موها کمک کند. این مرطوب کننده های طبیعی باعث بروز اثرات ضد وز و پف مو می شود.
تارهای مو به صورت طبیعی روی خود چربی دارند. اگر مقدار این چربی بسیار کم شود، احتمال در هم گره خوردن موها و نیز پف مو افزایش می یابد. این رویداد در نهایت می تواند شانه پذیری موها را کاهش دهد. در مقابل اگر چربی سطحی تارهای مو افزایش یابد، موها در معرض آلودگی و بوی نامطبوع قرار می گیرند. شرایط آب و هوایی، تغییرات سن، مختصات رژیم غذایی و گرما و سرمای شدید می تواند سبب خشکی موها شود و فرآیند تولید طبیعی چربی روی کوتیکول مو را دچار اختلال نمایند.
اسکوالان می تواند مانع از این فرآیند مخرب شود. به علاوه استفاده از اسکوالان می تواند ضخامت ظاهری تارهای مو را افزایش دهد و از موها در برابر وارد آمدن آسیب های فیزیکی بیشتر محافظت کند. این محصول می تواند به خصوص برای افرادی که موهای رنگ شده دارند بسیار مفید باشد.
آیا استفاده از اسکوالان برای پوست چرب و دارای آکنه مناسب است؟
اگر پوست چرب، مختلط و یا مستعد آکنه دارید، می توانید با خیال راحت از محصولات حاوی اسکوالان استفاده کنید. در واقع اسکوالان از آن دست چربی های مضر به حال پوست چرب نیست. اگر استفاده از روغن ها و فرآورده های دیگر بر روی پوست شما ایجاد سنگینی و حالت چربی و براقیت غیرطبیعی می کند (Greasiness)، می توانید از محصولات حاوی اسکوالان استفاده کنید.
این ترکیب به صورت کامل جذب می شود. ایجاد براقیت نمی کند و بافت سنگینی ندارد. اسکوالان منافذ پوست را مسدود نمی کند و باعث از بین رفتن دانه های سر سیاه یا کومدون های بینی می شود. اسکوالان دارای خواص ضد التهابی است. این ترکیب می تواند از طریق مهار التهاب باعث کمک به فرآیند بهبود جوش صورت شود.
آیا استفاده از اسکوالان برای درمان اگزما مفید است؟
اسکوالان به دلیل خواص ضدالتهابی می تواند در کمک به درمان اختلالات پوستی متفاوتی همچون آکنه ولگاریس، اگزما، سوریازیس، درماتیت سبورهو آکنه روزاسه مفید باشد. اسکوالان حختی به دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدان می تواند مانع از بروز لک پوست شود. این ترکیب به دلیل خاصیت ضد قارچی برای درمان شوره سر نیز مفید است.
آیا استفاده از اسکوالان خطرناک است؟
در نتیجه استفاده از هر محصول پوستی حتی اگر آن محصول کاملا بی خطر تشخیص داده شده باشد (GRAS)، خطر واکنش آلرژیک پوست وجود دارد. اگر برای اولین بار است که از محصولات حاوی اسکوالان استفاده می کنید، بهتر است اول یک بار آن را بر روی پوست ضخیم آرنج یا پاشنه پا تست کنید.
در صورتی که ظرف مدت ده دقیقه بعغد از به کارگیری محصول بر روی پوست نواحی مزبور دچار واکنش های حساسیتی مانند خارش، قرمز شدن و التهاب یا ورم پوستی شد، باید در استفاده از محصول تجدید نظر کرد.
یک توصیه
همه می دانیم که حیات بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی در نتیجه استفاده بی حد ما در خطر است. به شما توصیه می کنیم اگر می خواهید از محصولات حاوی اسکوالن استفاده کنید، ترجیحا اسکوالن های صناعی را انتخاب نمایید. برای استخراج این مرطوب کننده های طبیعی جان و سلامت و آسایش حیوانی در معرض خطر قرار نگرفته است.
از طرفی مشخص شده است که گیاهان نیز در صورتی که میزان استخراج این مرطوب کننده های طبیعی از آن ها به صورت کنترل شده صورت گیرد، در معرض انقراض قرار می گیرند. در ثانی گیاهان هم حس درد دارند. حتی برخی مطالعات نشان داده اند که گیاهان می توانند ببینند.
سخن پایانی
اسکوالن ترکیبی از خانواده استرول هاست. این ترکیب به صورت طبیعی به عنوان پیشساز کلسترول در بدن همه ما تولید می شود. همچنین این مرطوب کننده های طبیعی ترکیبی با خاصیت مرطوب کننده قوی و یک ترکیب مرطوب کننده طبیعی یا NMF به حساب می آید. از آن جا که بدن ما با افزایش سن اسکوالن کمتری تولید می کند، خشکی پوست و مو می تواند یک پدیده طبیعی مرتبط با پیری و کهنسالی باشد.
با این حال، استفاده از مواد مرطوب کننده طبیعی می تواند باعث افزایش سطح رطوبت پوست شود. به این ترتیب احتمال از دست رفتن آب پوست کم می شود. به عبارت ساده تر با استفاده از این محصولات می توان پوست و موی سالم تری داشت و از بروز بیماری های پوستی مانند آکنه و اگزما جلوگیری کرد.
تهیه و تنظیم: تیم علمی شرکت داروسازی دانش بنیان داروافشان شایگان
