روتین پوستی و راهنمای کامل مراقبت از پوست
روتین پوستی اصطلاحی است که این روزها بسیار متداول شده است. درست به همان ترتیب که دهان و دندان ما به دلیل تماس مداوم با محیط خارج و مواد غذایی نیاز به پایش و مراقبت دارد، پوست نیز نیاز به توجه و مراقب فراوان دارد. پوست ما در طول روز با انواعی از آلاینده ها در تماس هست. در کنار استفاده از انواع فرآورده های آرایشی بهداشتی، تماس مداوم با لباس و عوامل آلاینده محیطی می تواند نقش مهمی در بروز پیری پوست داشته باشد.
پیری پوست در افرادی که به صورت ژنتیکی مشکل خشکی پوست (Xeroderma) دارند، بیشتر رخ می دهد. احتمال بروز التهاب پوستی و درماتیت نیز در این افراد بیشتر وجود دارد. خشکی و پیری پوست و ریزش مو می تواند با اختلال هیپوتیروئیدی هم همراه باشد. یعنی در افرادی که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند، بیشتر احتمال دارد شخص دچار خشکی پوست و ریزش مو شود.
روتین پوستی چیست؟
این اصطلاح را بسیاری از پزشکان، پرستاران و مشاوران پوست و مو به کار می برند. این روزها استفاده از این اصطلاح در میان توده مردم مصرف کننده هم شیوع بالایی یافته است. به طور کلی روتین پوستی یعنی یک عملیات تکراری و اصولی که هر روز باید تکرار گردد.
درست شبیه مسواک زدن، شستن صورت، ورزش صبحگاهی و خوردن غذا. رفتاری که باید به صورت یک عادت درآید. در غیر این صورت پوست به مرور در معرض پیری و بیماری های مختلف قرار می گیرد. به خصوص اگر شخص عادت به استفاده از فرآورده های آرایشی داشته باشد.
روتین پوستی روزانه و روتین پوستی شبانه
معمولا روتین پوستی روزانه شامل استفاده از کرم مرطوب کننده و ضد آفتاب است. کرم های آبرسان ترمیمی معمولا شب هنگام مورد استفاده قرار می گیرند. کرم های ترمیم کننده معمولا حجم بالایی از چربی های مفید را در فرمولاسیون خود دارند. این فرآورده ها می توانند باعث افزایش میزان رطوبت پوستی شوند. این فرآورده ها همچنین می توانند باعث شوند ساختار های کلاژن و الاستین پوست ترمیم شود، لایه های مرده پوست ریزش یابد و پوست زنده و سالم و جوان جایگزین آن شود.
رسیدگی به پوست صورت در منزل
برای رسیدگی به پوست صورت در منزل راهکارهای متعددی مطرح است. از آن جمله می توان به استفاده از ماسک های صورت اشاره کرد. ماسک های صورت تهیه شده از روغن آووکادو، عسل و روغن جوجوبا از جمله این محصولات هستند.
استفاده از خیار در فرمولاسیون این ماسک ها می تواند نقش آنتی اکسیدانی این ترکیبات را تقویت کند. در فرمولاسیون این ماسک ها از مواد دیگری مانند انواع آنتی اکسیدان ها، عسل، روغن های گیاهی و ویتامین C نیز استفاده می شود.
راهکارهای مراقبتی پوستی
از جمله مهم ترین نکات در برخورداری از پوست سالم عبارت است از تغذیه مناسب. تغذیه مناسب نقش بسیار مهمی در سلامت پوست دارد. تحرک کافی، ورزش و تغذیه اهمیت بسیاری در برخورداری از سلامتی دارد. این سلامتی می تواند شامل حوزه سلامت پوست نیز بشود.
اجتناب از استعمال سیگار و مصرف الکل نیز از مهم ترین نکات در برخورداری از سلامت پوست است.
مراحل روتین پوستی
به طور کلی بسته به این که پوست فرد چه وضعیتی داشته باشد، عملیات روتین پوستی می تواند تنوع داشته باشد. به عنوان مثال در فردی که پوست نرمال دارد، گام اول استفاده از میسلار واتر است. به عنوان مثال میسلار واتر های شاربوت می توانند برای این مورد استفاده شوند.
میسلار واتر فرآورده ای با پایه آبی است که در داخل آن ترکیباتی موسوم به سورفاکتانت به صورت محلول در آمده اند. این مولکول ها در تماس با یکدیگر تجمعاتی موسوم به میسل ایجاد می کنند. این میسل ها قدرت دارند ترکیبات آلاینده را داخل خود جذب کنند. به این ترتیب است که آلودگی به راحتی از روی پوست قابل حذف است.
میسلار واتر در درجه اول برای حذف آلاینده های باقیمانده از فرآورده های آرایشی بر روی پوست به کار برده می شود. بعد از استفاده از میسلار واتر معمولا پوست را با استفاده یک شوینده مناسب می شویند. شوینده ها انواع مختلفی دارند. یکی از رایج ترین آن ها ژل شستشو است.
ژل های شستشو انواع مختلفی دارند. ژل های شستشو می توانند حالت لایه بردار داشته باشند. ژل های شستشو می توانند برای شستشوی پوست خشک، نرمال یا چرب مورد استفاده قرار می گیرند. ژل های شستشو را برای درمان مشکلاتی مثل جوش و لک نیز می توان به کار برد.
از جمله برای درمان حالت کک و مک. در ژل های شستشو انواعی از سورفاکتانت ها با غلظت بالاتری از میسلار واترها مورد استفاده قرار می گیرند. گاهی ممکن است به جای ژل های شستشو، پن های درماتولوژیک استفاده شود. پن های درماتولوژیک معمولا قدرت شویندگی کمی بالاتری دارند.
اما در هر حال تمام این محصولات در مقایسه با صابون تحریک کنندگی کمتر دارند. مرحله بعد از مصرف ژل یا پن شستشو استفاده از تونر است. تونر ها فرآورده هایی برای پاک کنندگی عمقی هستند. این محصولات کمک می کنند تا آلودگی های عمقی پوست به تدریج حدف شوند.
راهکارهای مراقبتی پوستی برای جلوگیری از پیری زودرس
استعمال سیگار و مصرف الکل باید به حداقل برسد. استفاده از کرم های آبرسان باید به یک عملیات روتین تبدیل گردد. استفاده از روتین های پوستی بسیار مهم است. استفاده به هنگام از میسلار واتر، کرم های مرطوب کننده، کرم های لایه بردار، سرم های روشن کننده، محصولات ضدآفتاب و انواع ژل ها، پن ها و تونر ها برای بهره مندی از یک پوست سالم ضروری است.
مراقبت از پوست در فصول مختلف
اصول کلی مراقبت از پوست در تمامی فصول سال یکسان است. با این حال در برخی فصل ها روتین پوستی را ممکن است لازم باشد از جهاتی تغییر دهیم. به عنوان مثال در تابستان ها تعداد ساعات تماس با نور خورشید به شدت افزایش می یابد.
در طول این مدت احتمال بروز آسیب های ناشی از تابش نور خورشید و اشعه فرابنفش افزایش می یابد. به همین دلیل استفاده از ضدآفتاب ها در طول فصل تابستان اهمیت دوچندان پیدا می کند. استفاده از ضد آفتاب کمک می کند تا احتمال بروز پیری پوست و چروک های پوستی به حداقل برسد.
تغذیه مناسب و تأثیر آن در مراقبت از پوست
استفاده از منابع مناسب حاوی آنتی اکسیدان در رژیم غذایی موضوع بسیار مهمی است. منابع حاوی آنتی اکسیدان بسیار مهم هستند. به عنوان مثال استفاده از مقادیر کافی آنتی اکسیدان ها برای مقابله با رادیکال های آزاد اکسیداتیو باید مد نظر قرار گیرد. غذاهایی مانند سبزی های برگ سبز، میوه های تازه، انواع روغن های گیاهی و غذاهای دریایی همگی می توانند در مقابله با این رادیکال های سمی مهم است.
استفاده از محصولات طبیعی برای مراقبت از پوست
استفاده از ماسک های صورت مناسب طبیعی می تواند نقش مهمی در مهار فعالیت رادیکال های آزاد اکسیداتیو داشته باشد. این فرآورده ها می توانند نقش پیشگیرانه بر ضد اثرات اکسیداتیو مخرب اشعه فرابنفش و عوامل مخرب دیگر داشته باشند.
در برخی از این ماسک ها از ترکیب عسل، روغن زیتون، عصاره خیار، عصاره آناناس، روغن آووکادو و روغن جوجوبا استفاده می شود. در برخی دیگر از آن ها به خصوص در مورد افراد دارای پوست خشک از شی باتر استفاده می گردد.
روش‌های مراقبتی پوستی در برابر آفتاب
مهم ترین راهکار مقابله با تابش فرابنفش استفاده از ضد آفتاب است. ضد آفتاب های فیزیکی و شیمیایی دو نوع اصلی فرآورده های ضد آفتاب هستند. این محصولات می توانند نقش محافظتی در برابر تابش نور خورشید داشته باشند.
تابش نور خورشید یکی از عوامل اصلی افزایش میزان رادیکال های آزاد اکسیداتیو است. رادیکال هایی که باعث پیری پوست و آسیب های التهابی می شوند.
راهکارهای مراقبتی پوستی در مقابل آلودگی هوا
بخش بزرگی از آلاینده های هوا می توانند اثرات اکسیدان داشته باشند. این آلاینده ها معمولا حجم بالایی از آلودگی میکروبی همراه با چربی را روی پوست می نشانند. در برخی از این آلاینده ها ترکیباتی حضور دارند که می توانند باعث افزایش میزان رادیکال های آزاد اکسیداتیو در پوست شوند.
روش‌های مراقبتی پوستی برای کنترل چربی و جلوگیری از جوش‌ها
از مهم ترین روش های مراقبتی پوستی برای کنترل چربی و جلوگیری از بروز جوش پیروی از روتین های پوستی مناسب است. به عنوان مثال در روتین های پوستی معمول در درجه اول به سراغ استفاده از میسلار واتر می روند. میسلار واتر محصولی با پایه آبی است که در فرمولاسیون آن از ترکیبات خانواده شوینده آمفی فیل یا سورفاکتانت های دوگانه دوست استفاده شده است.
راهکارهای مراقبتی پوستی در برابر پوست خشک
استفاده از سرم و کرم مرطوب کننده در مقابل با پوست خشک بسیار مهم است. کرم های مرطوب کننده می توانند باعث افزایش حجم رطوبت میان بافتی به خصوص در فضای بین سلولی شوند. کرم های آبرسان همچنین می توانند موادی در اختیار بگذارند تا جایگزین عوامل مرطوب کننده طبیعی از دست رفته شوند. در واقع جایگزین فاکتورهای مرطوب کننده طبیعی یا Natural Moisturizing Factors می شوند.
تکنیک‌های ماساژ پوست و تأثیر آن در بهبود وضعیت پوست
از جمله مهمترین تکنیک های ماساژ استفاده از ماساژ با انگشتان بر روی پوست در جهت عبور از قسمت مرکزی به قسمت محیطی است. در واقع بیشتر ماساژ ها باید در جهت رویش موهای صورت (برای مردان) و در جهت دور شدن از ناحیه موسوم به T Zone باشد. ناحیه T در واقع متشکر از دو ابرو و بینی است. محلی که بیش ترین تجمع غدد چربی در آن جا دیده می شود.
نکات مراقبتی پوستی پس از انجام بوتاکس
در مقاله ای به طور مجزا در مورد بوتاکس و مراقبت های پیش و پس از آن به تفصیل سخن گفته ایم. اساسا رعایت برخی نکات پیش و پس از تزریق سم بوتولینوم بسیار مهم است. از جمله پس از تزریق بوتاکس نباید محل تزریق را دستکاری کرد.
نباید محل را تحت فشار قرار داد یا آن را با لوازم آرایشی بهداشتی آلوده ساخت. استفاده از روتین های پوستی معمول حداقل تا 24 ساعت پس از انجام بوتاکس باید به تاخیر افتد. ماساژ، شستشو، و تمام مراحل دیگر روتین پوستی حداقل به مدت 24 ساعت از زمان انجام بوتاکس باید به تاخیر افتد. در غیر این صورت احتمال فلج موضعی بالا می رود.
راهکارهای مراقبتی پوستی برای کاهش پف و تیرگی زیر چشم
از جمله مهمترین فرآورده های قابل استفاده برای درمان پف دور چشم می توان به کرم های دور چشم و سرم های ضد پف اشاره کرد. در فرمولاسیون این فرآورده ها از مواردی مانند عصاره چای (Oolong Tea Extract) و آلفا آربوتین استفاده می شود. آلفا آربوتین یک ترکیب از خانواده گلیکوزید هاست.
ترکیبی با خاصیت مهار سنتز ملانین. در فرمولاسیون این فرآورده ها همچنین از نیاسینامید استفاده می شود. ترکیبی از خانواده مشتقات ویتامین B که کمبود آن می تواند با بروز خشکی و التهاب پوستی همراه باشد.
روش‌های مراقبتی پوستی برای کنترل ترشحات چربی و پاکسازی منافذ پوست
یکی از ترکیباتی که به خوبی می تواند در کنترل ترشحات چربی نقش داشته باشد، پیرولیدون کربوکسیلیک اسید است. پیرولیدون کربوکسیلیک اسید ترکیبی بسیار مهم در کنترل چربی است. این ترکیب در فرمولاسیون کرم های مرطوب کننده و لوسیون بدن شاربوت حضور دارد.
این محصول می تواند باعث مهار فعالیت آنزیمی به نام 5 آلفا ردوکتاز شود. از این رهگذر است که می تواند باعث کاهش هورمونی به نام دی هیدروتستوسترون شود. دی هیدروتستوسترون یکی از عوامل اصلی بروز جوش صورت است. این هورمون همچنین باعث بروز ریزش موی با الگوی مردانه می شود.
پیرولیدون کربوکسیلیک اسید می تواند ترشح این هورمون را کاهش دهد. به این ترتیب است که ریزش مو و ترشح چربی کنترل می گردد. به این ترتیب است که فرد کمتر در معرض ابتلا به هیرسوتیسم قرار می گیرد. یعنی هم ریزش موی سر کنترل می شود و هم از رویش موی زائد یا هیرسوتیسم پیشگیری می گردد.
تأثیر استرس و راهکارهای مراقبتی پوستی در کاهش آن
استرس با افزایش میزان کورتیزول می تواند ریزش مو و مشکلات پوستی را افزایش دهد. استرس باعث تخریب بافت زیرپوستی می شود. استرس می تواند با افزایش میزان رادیکال های آزاد اکسیداتیو باعث افزایش میزان لک و چین و چروک شود. اساسا استرس و خواب ناکافی در کنار تغذیه نامناسب و عدم تحرک از مهم ترین عوامل بروز چین و چروک پوستی و پیری پوست هستند.
مراقبت از پوست در سنین مختلف
به طور کلی با افزایش سن میزان ساخت کلاژن، الاستین و فیبرونکتین در بافت همبند زیرپوستی کاهش می یابد. در واقع سرعت ساخت کلاژن از سن بیست سالگی به بعد به شدت افت می کند. مصرف پپتید های حاصل از هیدرولیز کلاژن (کلاژن هیدرولیز شده) به صورت خوراکی و موضعی می تواند تا حد زیادی این کلاژن بافتی از دست رفته را جبران کند.
به این ترتیب برای سنین بالا ممکن است نیاز به استفاده از کرم ها و ماسک های حاوی کلاژن و کراتین اهمیت بیشتری داشته باشد. طبیعی است که کودکان نیاز کمتری به استفاده از فرآورده های ضد چروک و کلاژن داشته باشند. یکی از این فرآورده ها کرم کلاژن و ضد چروک شاربوت است. محصولی که به زودی به بازار عرضه می شود. محصولی که علاوه بر کلاژن حاوی هیالورونیک اسید نیز هست.
راهکارهای مراقبتی پوستی در صورتی که مشکل پوستی دارید
افرادی که بیماری های پوستی خاص مانند انواع درماتیت، واکنش های آلرژیک، لیخن پلان، سوریازیس و مواردی از این دست را دارند، باید از روتین های تخصصی استفاده کنند. به عنوان مثال افرادی که مبتلا به شوره هستند، باید از داروهای ضد قارچ استفاده کنند. این افراد در صورت ابتلا به شوره مقاوم چرب ممکن است نیاز به استفاده از لایه بردار داشته باشند.
افرادی که مبتلا به درماتیت هستند، ممکن است نیاز به مصرف داروهای ضد التهاب موضعی مانند انواع کورتیکوستروئید های موضعی داشته باشند. نمونه این کورتیکوستروئید ها بتامتازون است که به صورت لوسیون طراحی و فرموله شده است.
گاهی موارد این فرآورده ها را به صورت ترکیبی از کورتیکوستروئید و ضد قارچ به کار می برند. در افرادی که مبتلا به بیماری هایی مانند سوریازیس یا لیخن پلان هستند، ممکن است نیاز به مصرف مکمل های تنظیم ایمنی باشد. به عنوان مثال در این افراد مصرف فرآورده هایی مثل آسماکر دارو افشان شایگان ممکن است مفید باشد.
اگرچه آسماکر محصولی است که اختصاصا برای کمک به درمان بیماری های التهابی و خودایمن ریوی طراحی و ارائه شده است. اما ممکن است تحت شرایطی در افراد مبتلا به سایر انواع اختلالات اتوایمیون نیز مفید واقع شود.
روش‌های مراقبتی پوستی برای بهبود رنگ و تون پوست
بسته به این که پوست چرب یا خشک باشد یا وضعیت نرمال یا حساس داشته باشد، ممکن است روتین های متفاوتی مد نظر باشد. به عنوان مثال کسی که پوست چرب دارد، باید از فرآورده هایی استفاده کند که ترشح چربی پوست وی را کنترل کند.
در مورد افرادی که پوست خشک دارند، استفاده از کرم ها و سرم های آبرسان و مرطوب کننده بسیار مهم است. افرادی که پوست ملتهب دارند، باید از فرآورده هایی استفاده کنند که به کنترل التهاب بپردازد. به عنوان مثال در این افراد استفاده از فرآورده های پوستی شاربوت ساخت کمپانی فرهان شار پایا می تواند مفید باشد.
راهکارهای مراقبتی پوستی برای کاهش ظاهر چین و چروک
از جمله مهم ترین روش ها برای کاهش چین و چروک استفاده از کرم های ضد چروک، کرم های آبرسان، کرم های لایه بردار و کرم های روشن کننده است. به عنوان مثال یکی از فرآورده های قابل استفاده برای کاهش ظاهر چین و چروک لوسیون بدن ضد چروک است.
یکی از لوسیون های بدن قابل استفاده برای مرطوب کردن پوست لوسیون بدن شاربوت است. این محصول حاوی پیرولیدون کربوکسیلیک اسید (PCA) و آکواکسیل است. آکواکسیل مجموعه ای از سه ترکیب زایلیتول، زایلیتیل اکساید و زایلیتول گلیکوزیله است. این سه ترکیب می توانند عوامل مرطوب کننده طبیعی یا از دست رفته را جبران کنند.
استفاده از محصولات ضدپیری و آنتی‌اکسیدان برای مراقبت از پوست
فرآورده های پوستی ضد چروک حاوی مقادیر بالایی آنتی اکسیدان هستند. این فرآورده ها می توانند مانع از فعالیت مخرب رادیکال های آزاد اکسیداتیو بر روی بافت کلاژن شوند. فرآورده های ضد پیری هم باعث مرطوب کردن پوست می شوند، هم اثرات تیرگی و لک را از بین می برند.
هم باعث می شوند سنتز کلاژن و الاستین در بافت زیرجلدی تقویت شود. هم به از بین بردن جوش و پف کمک می کنند. این فرآورده ها عموما باعث تعدیل سنتز ملانین هم می شوند. در واقع ملانوژنز را کاهش می دهند. همه این موارد از فرآیند هایی هستند که در جریان پروسه پیری مشاهده می شوند.
نکات مراقبت از پوست بر اساس نوع پوست
بسته به این که پوست چه وضعیتی دارد، تفاوت هایی در روتین پوستی ممکن است لازم باشد. به عنوان مثال شخصی که پوست چرب دارد نیاز به فرآورده هایی دارد که بتوانند ترشح غدد چربی را کنترل کند. فردی که پوست خشک دارد، باید از فرآورده های آبرسان و مرطوب کننده استفاده نماید.
البته این بدان معنا نیست که فرد دارای پوست چرب یا مختلط نیاز به استفاده از مرطوب کننده ندارد. در افراد دارای پوست چرب نیز استفاده از فرآورده های مرطوب کننده ضرورت دارد. ولی فرد دارای پوست خشک طبیعتا نیاز بیشتری به استفاده از این فرآورده ها دارد.
نکات مراقبت از پوست برای مردان
در مورد مردان مراقبت پوستی به مراتب ساده تر از زنان است. البته نمی توان گفت که این قاعده همواره جاری است. ولی در اغلب موارد از آن جا که مردان کمتر از فرآورده های آرایشی استفاده می کنند، کمتر در معرض پیری پوست و جوش قرار می گیرند.
مردان البته از طرفی به دلیل توجه کمتر به ظاهر خود از نظر پوستی ممکن است در معرض تابش نور خورشید باشند. به همین دلیل در مردان استفاده صحیح از ضدآفتاب، دئودورانت ها، شامپو بدن و شامپوی سر ممکن است اهمیت مضاعف داشته باشد. در مردان توجه به ریزش موی سر معمولا اهمیت فزاینده ای دارد.
در مردان باید مصرف نرم کننده و حالت دهنده ها کنترل شده باشد. مردان ممکن است به دلیل تاثیرات هورمون دی هیدروتستوسترون بیشتر از زنان در معرض ریزش موی با سبک مردانه باشند. به خصوص که مسائلی مثل ژنتیک به این موضوع کمک می کند.
فرق میسلار واتر و تونر چیست ؟
میسلار واتر بیشتر برای رفع آلودگی های سطحی مورد استفاده قرار می گیرد. زمان استفاده از میسلار واتر در ابتدای روتین پوستی است. در واقع ابتدا باید آلاینده های سطحی با استفاده از این میسلار واتر حذف شود. نمونه ای از محصولات میسلار واتر، میسلار واتر شاربوت است. محصولی فاقد پارابن و ترکیبات سمی مشابه.
محصولی که فاقد کمترین میزان حساسیت زایی و تحریک کنندگی برای ناحیه دور لب و چشم است. با این حال توصیه می شود از این فرآورده و سایر انواع میسلار واتر برای دور چشم استفاده نشود و از محصولات اختصاصی چشم برای این مورد خاص استفاده گردد.
نقش میسلار واتر و کرم مرطوب کننده در روتین مراقبت های پوستی
میسلار واتر یک فرآورده از خانواده شوینده هاست. شوینده ای بسیار ملایم که پایه ای آبی دارد. محصولی که سورفاکتانت های بسیار ملایمی دارد. میسلار واتر می تواند باعث از بین رفتن آلاینده های سطحی پوست شود. این محصول اولین مرحله از روتین پوستی را تشکیل می دهد. پس از استفاده از این محصول باید با استفاده از شوینده هایی مثل ژل و پن یک پاکسازی کامل همراه با آبکشی صورت پذیرد.
در ادامه باید از تونر استفاده کرد تا یک فاز پاکسازی عمقی انجام پذیرد. این سه مرحله معمولا شب ها صورت می گیرد. باید دقت کرد که بلافاصله بعد از استفاده از ژل و پن درماتولوژیک باید آبکشی صورت گیرد. در صورت عدم آبکشی احتمال بروز واکنش های التهابی پوستی افزایش می یابد.
سخن پایانی
روتین پوستی عملیاتی است که باید به صورت روتین انجام شود. درست مثل همان روشی که ما برای حفظ سلامت دهان و دندان در پیش می گیریم. روتین پوستی عملیاتی است که طی آن ابتدا آلاینده های سطحی پوست به خصوص مواد سازنده فرآورده های آرایشی مورد استفاده حذف می شود. در ادامه یک فاز شستشو با ژل یا پن صورت می پذیرد.
بعد از استفاده از این فرآورده حتما باید آبکشی صورت پذیرد. در غیر این صورت ممکن است شخص در معرض التهاب پوستی قرار گیرد. در مرحله بعد باید با استفاده از تونر یک پاکسازی عمقی انجام پذیرد. مرحله بعدی استفاده از کرم آبرسان یا مرطوب کننده یا سرم های آبرسان است.
مرحله ای که نیم ساعت بعد از استفاده از تونر انجام می پذیرد. در مرحله پنجم استفاده از کرم های ضدآفتاب روی می دهد. کرم های ضد آفتاب می توانند نقش محافظتی در برابر تابش نور خورشید و به خصوص اشعه فرابنفش داشته باشد. افرادی که به بیماری های پوستی خاص مانند سوریازیس و لیخن پلان و … مبتلا هستند باید در کنار استفاده از روتین های پوستی معمول از محصولات تخصصی و به خصوص فرآورده های دارویی نیز استفاده نمایند.
منابع
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی شاربوت
