هیالورونیک اسید چیست و چه مزایایی دارد؟
هیالورونیک اسید ماده‌ای است که به طور طبیعی در بدن ساخته میشود و در مایعات چشم، مفاصل، بافت همبند و پوست وجود دارد. در حال حاضر محبوب‌ترین برندهای مکمل غذایی، آرایشی و بهداشتی این ماده را با عنوان عصاره جوانی ارائه می‌کنند. در این مقاله به معرفی و کاربرد این ماده طبیعی می‌پردازیم.
هیالورونیک اسید چیست؟
هیالورونیک اسید که هیالورونان یا هیولورونات هم نامیده میشود، یک نوع قند آبدوست و ترکیبی ژل‌مانند است که به صورت طبیعی در بدن انسان ساخته میشود. این ماده در بخش‌های مختلف بدن از جمله مایعات چشم، مفاصل، بافت همبند و پوست وجود دارد و باعث تسهیل حرکت و جذب و حفظ آب میشود. حدود 50 درصد از کل مقدار این ماده در لایه درم (لایه عمقی) پوست یافت میشود و علاوه بر تشکیل ساختار خارج سلولی به همراه کلاژن و الاستین، مثل یک اسفنج آب را جذب و در پوست ذخیره می‌کند.
نوع ساخته شده (سنتتیک) هیالورونیک اسید به صورت ژل، کرم و سرم فرموله شده و برای پیشگیری از ایجاد چروک پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب با تحریک سلول‌های بافت نرم، میزان کلاژن و الاستین را افزایش میدهد و به حفظ رطوبت و نرمی پوست کمک می‌کند. نوعی از فرمولاسیون‌های این ماده به صورت تزریقی به عنوان پرکننده (فیلر) پوستی برای کاهش چروک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این ترکیبی ژل‌مانند در جراحی‌های چشم، برای تسریع سرعت التیام و کاهش التهاب ناشی از عمل جراحی به کار می‌رود. قطره‌های چشمی حاوی این ترکیبی ژل‌مانند، از چشم‌ها در برابر خشکی محافظت می‌کنند و علائم مربوط به این عارضه را کاهش می‌دهند.
تزریق این ترکیبی ژل‌مانند به داخل زانو، یکی از درمان‌های استئوآرتریت (osteoarthritis) است. در اثر این بیماری، غضروف آسیب می‌بیند و درد و سختی در حرکت ایجاد میشود. پس از تزریق مفصلی هیالورونیک اسید بهبودی پس از چند دوره درمان حاصل شود و اثربخشی این درمان شش ماه تا یکسال ماندگار خواهد بود.
ویژگی‌های اختصاصی هیالورونیک اسید
هیالورونیک اسید تا 1000 برابر وزن خود آب جذب می‌کند، بنابراین ترکیب مناسبی در محصولات آبرسان و مرطوب‌کننده بشمار می‌رود.
این ترکیبی ژل‌مانند در سایزهای مختلفی وجود دارد. مولکول‌هایی که سایز بزرگی دارند، جاذبی عالی برای آب هستند ولی با توجه به اندازه، به لایه های زیرین پوست نفوذ نمی‌کنند و تنها به عنوان یک مرطوب کننده روی سطح پوست، از خروج آب جلوگیری می‌کنند. این ترکیبی ژل‌مانند که سایز کوچکتر دارد نسبت به انواع بزرگتر، میزان کمتری آب جذب می‌کند ولی به قسمت‌های عمیق‌تر پوست نفوذ می‌کنند. محصولاتی که طیف وسیعی از این ماده با سایزهای متفاوت دارند، با هر دو روش پوشانندگی و نفوذ به لایه‌های عمقی به آبرسانی پوست کمک می‌کنند و تاثیرگذاری بیشتری دارند.
آیا هیالورونیک اسید انواع خاصی دارد ؟
این ترکیبی ژل‌مانند موجود در محصولات مراقبت از پوست، انواع مختلفی دارد که هریک به نوعی به تامین نیازهای پوست کمک می‌کنند.
فرم اولیه هیالورونیک اسید، مولکول بزرگی است و وزن مولکولی بالای kDa1800 دارد. این ترکیب روی سطح پوست باقی می‌ماند و لایه‌ای محافظ برای جلوگیری از خروج آب تشکیل میدهد.
هیالورونیک اسید هیدرولیز شده، به کمک هیدرولیز با اسید، آنزیم یا روش‌های دیگر ایجاد میشود و ترکیبی با اندازه کوچکتر ایجاد می‌کند که وزن مولکولی بین 1000 تا 1800 kDa دارد.
سدیم هیالورونات، یک نمک هیالورونیک اسید است که به علت پایداری و مقاومت در برابر اکسید شدن، به راحتی در فرمولاسیون‌های آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و وزن مولکولی آن بین 100 تا 1000 kDa است. به علت سایز کوچکتر و نفوذ بیشتری که این ترکیب در لایه‌های پوستی دارد، اثر آبرسانی عمیق‌تر و کاهش چروک و خطوط پوستی با آن، قابل مشاهده است. از سدیم هیالورونات در سرم‌های آبرسان استفاده میشود.
فرم کراس‌لینک سدیم هیالورونات، از نمک‌های این ترکیبی ژل‌مانند با وزن مولکولی پایین تشکیل شده که با اتصال عرضی به هم وصل شده‌اند و مولکولی بزرگتر تشکیل داده اند. این ترکیب مورد توجه سازندگان محصولات مراقبت از پوست قرار گرفته است زیرا علاوه بر پایداری حاصل از نمک‌های هیالورونیک اسید، ویژگی جذب آب درشت‌مولکول هیالورونیک اسید را هم داراست و یک آبرسان خوب می‌باشد.
فرم استیله هیالورونیک اسید (سدیم استیل هیالورونات)، مولکولی است که هم خاصیت آبدوستی و هم آبگریزی دارد. این ویژگی باعث نفوذ‌پذیری مناسب به پوست و جذب خوب این ترکیب میشود. فرم استیله، 3 برابر بیشتر از هیالورونیک اسیدآب جذب و به اثر آبرسانی طولانی‌مدت دارد. کاربرد این ترکیب در فرمولاسیون محصولات آرایشی و بهداشتی جهت جلوگیری از پیر شدن پوست، روز به روز افزایش پیدا می‌کند.
چه مقدار از HA مورد نیاز ما در بدن ساخته می شود؟
هیالورونیک اسید به صورت طبیعی در بدن تولید میشود. انسان معمولی، تقریبا 15 گرم هیالورونان در بدن دارد که بیش از نیمی از آن در پوست یافت میشود. روزانه حدود یک‌سوم از این ماده تخریب و مجدد تولید می‌گردد. با افزایش سن، تولید این ترکیبی ژل‌مانند توسط بدن کاهش می‌یابد که باعث ظهور چروک و کاهش فعالیت سلول‌ها در لایه پوست میشود.
چرا اسید هیالورونیک عضوی جدایی ناپذیر از روتین روزانه‌ی پوستی است؟
در محصولات مراقبت از پوست، هیالورونیک اسید به عنوان هومکتانت عمل می‌کند و باعث نگه‌داری آب در سطح پوست و حفظ رطوبت این لایه میشود. پوستی که به میزان کافی مرطوب است، ظاهری جوان و شاداب دارد و در برابر آسیب‌های محیطی مقاوم‌تر است.
این ترکیبی ژل‌مانند، علاوه بر تاثیر در حفظ رطوبت و ارتقای ظاهر پوست، ترمیم زخم و آسیب‌های پوستی را تسریع می‌کند و به عنوان یک آنتی‌اکسیدان از اثر سوء رادیکال‌های آزاد بر پوست جلوگیری می‌کنند.
هیالورونیک اسید معمولا به صورت سرم و مرطوب‌کننده در دسترس است. شما می‌توانید 2 بار در روز از مرطوب‌کننده حاوی هیالورونیک اسید، پس از اتمام مراحل شستشو و لایه‌برداری استفاده کنید. در صورتی که از سرم حاوی این ترکیبی ژل‌مانند استفاده می‌کنید، پس از شستشوی صورت، در حالی که هنوز کاملا خشک نشده، مقدار مناسبی از سرم را روی پوست صورت ماساژ دهید و بلافاصله پس از آن از مرطوب کننده استفاده کنید تا تاثیر آن در آبرسانی صورت بیشتر شود.
اکثر مواد مورد استفاده در فرآورده‌های مراقبت از پوست شامل رتینول، ویتامین سی، آلفاهیدروکسی اسید (AHA) و بتاهیدروکسی اسید (BHA)، با این ترکیبی ژل‌مانند تداخل ندارند و همزمان قابل استفاده هستند.
کرم مرطوب کننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوستهای خشک و نرمال، حاوی هیالورونیک اسید، روغن بادام و پروویتامین B5 است که علاوه بر تامین رطوبت پوست، در بهبود علائم اگزما موثر است.
آیا HA باعث بروز حساسیت میشود؟
در مصارف موضعی و در محصولات مراقبت از پوست و آرایشی که بر سطح پوست قرار می‌گیرند، هیالورونیک اسید ترکیبی ایمن است و در افراد با انواع پوست قابل استفاده می‌باشد.
در مواردی که نیاز به تزریق هیالورونیک اسید وجود دارد، به عنوان مثال در تزریق به عنوان پرکننده (فیلر) برای از بین بردن چروک و خطوط پوست، ممکن است باعث ایجاد علائم حساسیت یا قرمزی شود. بر اساس اطلاعات ANSM فرانسه، تزریق این ترکیبی ژل‌مانند تنها در 0.1 تا 1 درصد از مصرف کنندگان واکنش حساسیتی ایجاد می‌کند. عوارض ناخواسته ناشی از تزریق هیالورونیک اسید، شامل ادم، قرمزی پوست، خارش، اریتما و کبودی خفیف است که معمولا طی چند روز بهبود پیدا می‌کنند. در صورتی که نسبت به هیالورونیک اسید حساسیت دارید، حتما پزشک معالج و داروساز خود را در جریان قرار دهید.
در صورتی که قصد تزریق دارید و سیگار، آسپرین و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) استفاده می‌کنید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
از کجا متوجه شویم که پوستمان به اسید هیالورونیک بیشتری نیاز دارد؟
توصیه میشود به محض مشاهده اولین علائم چروک و خطوط ریز روی پوست و جهت پیشگیری از عمیق شدن خطوط روی صورت، از محصولات حاوی هیالورونیک اسید استفاده کنید.
اگر پوست شما دچار خشکی شده، محصولات حاوی هیالورونیک اسید انتخاب مناسبی برای ایجاد لایه محافظ جهت آبرسانی و حفظ رطوبت پوست است. همه انواع پوست، حتی پوست چرب نیازمند آبرسانی هستند. هیالورونیک اسید ترکیبی مناسب برای آبرسانی و حفظ شادابی پوستهای چرب است، زیرا به خوبی رطوبت و چربی پوست را کنترل می‌کند و منجر به ایجاد آکنه نمی‌شود.
هنگام استفاده از سرم‌های ویتامین سی یا رتینول در روتین مراقبت پوستی، هیالورونیک اسید به آبرسانی و افزایش اثربخشی این محصولات کمک می‌کند. حتما در طور روز از ضدآفتاب استفاده کنید تا در کنار مصرف این محصولات از پوستی بدون لک و شفاف بهره‌مند شوید.
هیالورونیک اسید، ترکیبی مناسب برای حفظ سلامت پوستهای حساس است. در صورتی که پوست شما حساس و مستعد خشکی و قرمزی است، محصولات حاوی این ترکیبی ژل‌مانند توصیه میشود.
آیا نرم بودن پوست نشانه از سلامتی پوست میدهد؟
نرم بودن پوست، نشانه سلامتی است. از دیگر نشانه‌های پوست سالم، رنگ و بافت یکسان در تمام نقاط، نبود لکه به رنگ تیره یا روشن، داشتن رطوبت کافی، سفتی و ارتجاع‌پذیری است.
آیا HA التیام زخم را تسریع می کند
هیالورونیک اسید نقش مهمی در فرآیند التیام زخم دارد.
پوست، لایه‌ای محافظ است که از بدن در برابر عوامل آسیب رسان محافظت می‌کند. در صورتی که این لایه آسیب ببیند، فرآیندها و مواد مختلفی ترمیم آن را آغاز می‌کنند. مرحله اول روند التیام زخم، التهاب است. بدن در پاسخ به ایجاد زخم، لخته‌ای در محل جراحت رگ خونی ایجاد می‌کند و مجموعه‌ای از اجزای خونی شامل آنتی‌بادی و فاکتور رشد در محل تجمع پیدا می‌کنند. پس از سپری شدن این مرحله، با جدا شدن اجزای از بین رفته (نکروز شده)، مرحله تکثیر آغاز میشود. در این مرحله لایه جدیدی از سلول‌های اپیتلیال تشکیل و روی زخم را فرا می‌گیرد، سپس کلاژن فرم III به فرم I تبدیل میشود و زخم بسته میشود.
این ترکیبی ژل‌مانند به ایجاد التهاب، که مرحله‌ای حیاتی در فرآیند التیام زخم است کمک می‌کند. این ترکیب در مرحله تکثیر و تشکیل مجدد لایه اپیتلیال و تکثیر کراتینوسیت‌ها نیز نقش دارد. اخیرا فرم‌های مختلفی از محصول هیالورونیک اسید شامل ژل، مش و ورقه ساخته شده که برای تسریع و بهبود ترمیم زخم، سوختگی، زخم‌های مزمن و ناشی از جراحی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کرم مرطوب کننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوستهای خشک و نرمال
کرم مرطوب کننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوستهای خشک و نرمال، حاوی هیالورونیک اسید، پروویتامین B5، ویتامین E و روغن بادام است. این ترکیبی ژل‌مانند، یکی از بهترین ترکیبات موجود در فرآورده‌های مراقبت از پوست است که با حفظ رطوبت و آبرسانی، در از بین بردن چروک و خطوط ریز پوست نقش دارد. این ترکیب به التیام زخم کمک می‌کند و در ترمیم جای زخم اثرگذار است. روغن بادام حاوی ویتامین A، E، امگا3 و زینک بوده و به همراه پروویتامین B5، توانایی آبرسانی و حفظ رطوبت پوست توسط این محصول را چند برابر می‌نمایند.
سخن آخر
هیالورونیک اسید ماده ای طبیعی است که در بدن ساخته میشود و بیش از 50 درصد آن در بافت پوست یافت میشود. این ترکیب با جذب و حفظ آب، ساختار پوست را شکل میدهد و خاصیت ارتجاعی پوست را تقویت می‌کند. با افزایش سن، تولید این ماده در بدن کاهش می‌یابد که منجر به پدید آمدن چروک و خطوط روی پوست می‌گردد.
هیالورونیک اسید با اندازه مولکولی متفاوت در محصولات موضعی مراقبت از پوست استفاده میشود تا قدرت جذب آب و نفوذ این مولکول به لایه‌های پوست افزایش یابد. کرم مرطوب کننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوستهای خشک و نرمال، حاوی هیالورونیک اسید، روغن بادام و پروویتامین B5 است که بافتی سبک دارد و علاوه بر تامین رطوبت پوست، در بهبود علائم اگزما موثر است.
هیالورونیک اسید، برای آبرسانی، حفظ رطوبت و تسریع التیام جای زخم یکی از اقلام موثر در روتین‌های پوستی است. این ترکیب در آبرسانی به انواع پوست موثر است، با سایر محصولات پوستی تداخل ندارد و در فرم‌های متنوع ژل، سرم و کرم قابل استفاده می‌باشد.
منابع:
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی شاربوت
