اگزما یک حالت پوستی است که باعث ایجاد خشکی و خارش میشود و تعداد زیادی از انسانها را درگیر میکند. حدود 10 درصد از نوزادان دچار این عارضه میشوند که بیشتر آنها با افزایش سن، بهبود پیدا میکنند. در صورت بروز این اختلال پوستی ، علائم با رعایت نکات و مصرف دارو قابل کنترل و بهبود هستند اما درمان قطعی برای آن وجود ندارد.
اگزما چیست؟
اگزما شرایطی است که باعث خشکی، خارش، التهاب و ناهمواری پوست میشود. این حالت، باعث آسیبپذیری و ضعیف شدن سد پوستی شما، که وظیفه محافظت از بدن و جلوگیری از خروج آب را دارد، میگردد. شایعترین نوع این حالت، اگزما آتوپیک میباشد که فرد مبتلا، مستعد بروز آسم و تب یونجه نیز هست.
اگزما در چه دورانی از زندگی رخ می دهد؟
افراد با هر سنی ممکن است دچار این اختلال پوستی شوند. معمولا علائمی که در کودکی بروز میکند، تا دوران بزرگسالی ادامه دارد. در صورتی که سابقه خانوادگی دارید یا به درماتیت، آلرژی، تب یونجه و آسم مبتلا هستید، احتمال بروز این اختلال پوستی در شما بیشتر است.
انواع اگزما
این اختلال پوستی انواع مختلفی دارد که هرکدام توسط محرک خاصی برانگیخته میشود.
- درماتیت آتوپیک (Atopic dermatitis): طی این عارضه، پوست دچار خارش میشود و تغییر رنگ میدهد. درماتیت آتوپیک معمولا در کودکی آغاز میشود و تا دوران بزرگسالی ادامه دارد. درمان قطعی برای این عارضه وجود ندارد اما با مصرف کرمهای کورتیکواستروئید و آنتیهیستامین تحت نظارت پزشک معالج، قابل کنترل است.
- درماتیت تماسی (Contact dermatitis): این حالت در صورت تماس با جسم محرک، باعث ایجاد راش میشود. ممکن است ورم ایجاد و باعث ایجاد خارش و ناراحتی گردد. پرهیز از تماس با عامل محرک، به جلوگیری از ایجاد درماتیت کمک میکند.
- درماتیت دیشیدروتیک (Dyshidrotic): اگزما دیشیدروتیک حالتی است که باعث ایجاد بلیستر و خارش در پوست میشود. علت اصلی این اختلال پوستی هنوز کاملا شناخته نشده است. عوامل محرک شامل حساسیت، استرس و خیس ماندن دست و پا است. درمانهای موثر شامل دارو و درمانهای خانگی است.
- نورودرماتیت (Neurodermatitis): در اثر نورودرماتیت خشکی و تغییر رنگ پوست ایجاد میشود که به راحتی قابل درمان نیست.
- اگزمای نومولار (Nummular): این اختلال پوستی منجر به ایجاد نقاط گرد و برآمده روی پوست شما میشود که دچار خارش میشود و گاها ترشح مایعات دارد. معمولا این حالت به خوبی به درمان پاسخ میدهد، ولی ممکن است بعد از درمان مجدد ظاهر شوند.
- درماتیت سبورئیک (Seborrheic): این نوع عارضه، مشکل جدی برای بدن ایجاد نمیکند و با عوارض قرمزی، خشکی و خارش پوست سر و سایر نقاط بدن بروز میکند. خوب است بدانیم که ایجاد درماتیت سبورئیک به معنی پوست کثیف یا عفونی نیست. مدیتیشن و کاهش استرس به بهبود این عارضه کمک میکند.
حساسیت پوستی
حساسیت زمانی اتفاق میافتد که سیستم ایمنی واکنشی غیر طبیعی به یک محرک نسبتا بیخطر نشان بدهد. حساسیت پوست ممکن است در اثر اختلالات سیستم ایمنی، دارو یا عفونت ایجاد شود. اگر یک عامل حساسیتزا باعث ایجاد پاسخ سیستم ایمنی در پوست شود، حساسیت پوستی ایجاد میگردد. ممکن است بروز حساسیت پوستی در کودکان و بزرگسالان با هم متفاوت باشد.
وظیفه سلولهای سیستم ایمنی این است که عوامل خارجی، مثل ویروس و باکتری، را در بدن شناسایی کنند و از بین ببرند. سیستم ایمنی فردی که دچار حساسیت پوستی است، بیش از اندازه طبیعی واکنش نشان میدهد که منجر به ایجاد راش و سایر علائم در مواجهه با محرکهایی مثل پروتئینهای غذایی گرده گل، لاتکس و داروها میشود. جوش، خارش، قرمزی، التهاب و ایجاد پوسته از نشانههای رایج حساسیت پوستی هستند.
درمان حساسیت پوستی، تحت نظر متخصصین آلرژی و ایمونولوژی صورت میگیرد.
انواع حساسیت پوستی به عناوین زیر است:
درماتیت آتوپیک (اگزما): اگزما رایجترین مشکل پوستی، به ویژه در کودکان است و از هر پنج نوزاد، یکی احتمال ابتلا به این عارضه را دارند، در حالی که تنها 10 درصد از بزرگسالان دچار این اختلال پوستی میشوند. یکی از علتهای بروز این اختلال پوستی ، عدم یکپارچگی سد پوستی است که باعث خروج آب از این لایه و افزایش احتمال بروز حساسیت و التهاب میشود.
گاهی در کودکان، با مصرف غذایی که به آن حساسیت دارند علائم این اختلال پوستی بروز میکند. تعداد زیادی از افرادی که به این اختلال پوستی مبتلا هستند، دارای سابقه خانوادگی حساسیت پوستی میباشند.
بر خلاف حساسیت فصلی، هیستامین تنها عامل ایجاد خارش و التهاب نیست، بنابراین داروهای آنتیهیستامین علائم این عارضه را کنترل نمیکنند. این اختلال پوستی معمولا با آسم، رینیت آلرژیک (تب یونجه) یا حساسیت غذایی همراه است.
- درماتیت پوستی تماسی (Allergic Contact Dermatitis): در صورتی که پوست شما با عامل ایجاد حساسیت تماس مستقیم داشته باشد، آلرژی پوستی تماسی ایجاد میشود. به عنوان مثال در افرادی که به نیکل حساسیت دارند، در صورت استفاده از زیورآلات ساخته شده با این فلز، پوست قرمز و ملتهب میگردد خارش در محل تماس حس میشود. تماس با گیاهان، پارچه، حیوانات خانگی و لوازم باغبانی و خاک از رایجترین عوامل ایجاد حساسیت پوستی تماسی هستند.
- کهیر: این عارضه با آزاد شدن هیستامین در اثر تحریک سیستم ایمنی بدن ایجاد میشود که منجر به باز شدن منافذ عروق و وروم و التهاب میشود. در صورتی که التهاب در لایههای عمقی پوست رخ دهد و همراه با خارش نباشد، آنژیوادم نامیده میشود.
کهیر دو نوع مزمن و حاد دارد. کهیز حاد در اثر تماس با شی یا خوردن غذایی حساسیتزا، گرما، دارو، نیش حشره یا عفونت ایجاد میشود. کهیر مزمن، معمولا با محرک خاصی بروز نمیکند و تستهای آلرژیک نشانگر مناسبی برای آن نیستند. این نوع کهیر ممکن است ماهها یا سالها باقی بماند و ایجاد ناراحتی یا درد کند. کهیر، تنها فرد مبتلا را درگیر میکند و واگیر نیست.
اگزما واگیردار است؟
خیر. این اختلال پوستی حالتی شایع است که در بسیاری از افراد ایجاد میشود و واگیر نیست. شما در اثر تماس با فردی که دچار اگزماست، به این عارضه مبتلا نمیشوید. بروز این اختلال پوستی به معنای عدم رعایت بهداشت یا وجود عفونت نیست و ممکن است در اثر تحریک سیستم ایمنی، ژنتیک و عوامل محیطی ایجاد شود.
البته به دلیل اینکه در اثر اگزما سد پوستی آسیب میبیند و پوست خراشیده میشود ، ممکن است مورد حمله باکتری و سایر عوامل بیماریزا قرار بگیرد و مستعد عفونت شود.
بهترین آنتی بیوتیک برای درمان اگزما کدام است؟
استفاده از آنتیبیوتیک برای درمان این اختلال پوستی توصیه نمیشود مگر در شرایطی که در اثر ابتلا به علائم این اختلال پوستی مثل خشکی شدید، خارش و بثورات ، عفونت پوستی ایجاد شود. توصیه میشود درمان آنتیبیوتیکی این اختلال پوستی حتما تحت نظر پزشک معالج صورت بگیرد.
در صورتی که میزان عفونت اندک باشد، از آنتیبیوتیکهای موضعی به صورت کرم یا پماد استفاده میشود و در صورت لزوم باید درمان تا 2 هفته ادامه پیدا کند. اگر میزان عفونت گستردهتر باشد، به مدت یک هفته آنتیبیوتیکهای خوراکی مثل فلوکساسیلین تجویز میشود. حتما به خاطر داشته باشید در صورت سابقه حساسیت به پنیسیلین، این موضوع را با پزشک معالج خود در میان بگذارید.
دارویی که به عنوان گزینه دوم در موارد حساسیت به پنیسیلین تجویز میشود، کلاریترومایسین است.
درمان قطعی اگزما آیا امکان پذیر است؟
این اختلال پوستی ممکن است از دوران نوزادی آغاز میشود و معمولا با افزایش سن بهبود مییابد. درمان قطعی برای این عارضه وجود ندارد، اما کنترل علائم با دارو و اجتناب از تماس با مواد حساسیتزا امکانپذیر است.
در صورتی که به این اختلال پوستی مبتلا هستید، حفظ رطوبت پوست اهمیت بسیاری دارد، زیرا خشکی پوست علائم این اختلال پوستی را تشدید میکند. با استفاده از انواع محصولات مرطوبکننده، لایهای محافظتی روی پوست شما ایجاد میشود که از خروج رطوبت پوست جلوگیری میکند. این محصولات در انواع فرمهای لوسیون، کرم و پماد موجود هستند که انواع چرب آن برای محافظت از پوستی که دچار اگزما شده، بهتر است.
با این حال، اگر از ایجاد حس چربی روی پوست خود حس خوبی ندارید، کرمها گزینه مناسبی هستند. قبل از مصرف کرم، بروشور محصول و محتویات آن را به دقت بررسی کنید، زیرا ممکن است به برخی از اجزای سازنده حساسیت داشته باشید که منجر به تشدید این اختلال پوستی شود.
کرمهای مرطوب کننده شاربوت در دو لاین تخصصی مخصوص پوست چرب و پوست خشک، برای حفظ شادابی و تامین رطوبت پوست شما فرموله شده اند.
کرم مرطوبکننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوستهای خشک و نرمال، حاوی هیالورونیک اسید، روغن بادام، پروویتامین B5 و ویتامین E است. هیالورونیک اسید، ترکیبی موثر در حفظ رطوبت و التیام زخم است که به بهبود اگزما کمک میکند. پروویتامین B5 موجود در محصول، با خاصیت ضدالتهابی به کنترل علائم این اختلال پوستی کمک میکند.
کرم مرطوب کننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوستهای چرب، غنی از روغن جوجوبا، زینک گلوکونات و روغن درخت چای است. روغن جوجوبا، یک آبرسان و مرطوب کننده قوی است که علاوه بر کنترل میزان چربی پوست، در التیام علائم اگزما موثر است.
بهترین زمان استفاده از مرطوب کننده، پس از استحمام است. برای جلوگیری از خشکی پوست، توصیه میشود از استحمام با آب داغ و زمان طولانی خودداری بفرمایید. سعی کنید هربار دستهای خود را میشویید، قبل از اینکه کاملا خشک شوند آنها را به کمک کرم مرطوب کنید.
دلایل ابتلا به اگزما
فاکتورهای مختلفی باعث ایجاد این اختلال پوستی میشوند:
- دستگاه ایمنی شما: در صورتی که سیستم ایمنی به عوامل حساسیتزای محیط واکنش شدید نشان دهد و پاسخ التهابی ایجاد شود، روی پوست علائم این اختلال پوستی بروز میکند.
- ژنهای شما: در صورتی که در خانواده شما سابقه اگزما یا سایر حساسیتهای پوستی وجود داشته باشد، احتمال ابتلای شما به این عارضه بیشتر خواهد بود.
- محیط شما: در محیط شما عوامل مختلفی مثل تماس با دود، آلودگی هوا، صابون و شویندههای قوی و وجود دارد که پوست شما را تحریک میکند. آبوهوای خشک، گرم و بسیار مرطوب ممکن است باعث ایجاد خارش و اگزما گردد.
- احساسات: سلامت روان شما بر سلامت پوست شما اثرگذار است و در صورت ایجاد فشارهای عصبی و احساسی، احتمال بروز علائم این اختلال پوستی وجود دارد. سطح بالای استرس، اضطراب و افسردگی باعث تشدید و افزایش بروز این اختلال پوستی میشود.
اولین نشانههای این اختلال پوستی خشکی و راش پوست میباشد که به معنی تماس با عامل حساسیتزا است. شناسایی عوامل حساسیتزا و جلوگیری از تماس، احتمال بروز این عارضه را کاهش میدهد.
علائم عمومی اگزما
علائم این اختلال پوستی برای هر فرد با دیگری متفاوت است و ممکن است فقط در یک ناحیه مشخص از بدن رخ ندهد. این اختلال پوستی معمولا با خارش همراه است و گاهی قبل از ایجاد راش پوستی، خارش آغاز میشود. سایر علائمی که احتمال بروز آنها وجود دارد، قرمزی، خشکی، ترک خوردن و ایجاد حالت چرمی در پوست است.
گاهی در نوزادان، راش و خارش به بثورات جلدی و پوسته شدن تبدیل میشود که بیشتر در صورت و کف سر قابل مشاده است.
در کودکان و نوجوانان، راش پوستی بر آرنج، پشت زانوها، گردن، مچ دست و قوزک پا دیده میشود که پس از مدتی خشک و پوسته پوسته میگردد.
بزرگسالان اغلب در نواحی صورت، پشت زانو، مچ دست، دست و پا دچار این اختلال پوستی میشوند پوست دچار خشکی، ضخامت و پوستهپوسته شدن میشود. در افرادی که پوست روشن دارند، این نواحی ابتدا قرمز و سپس به رنگ قهوهای درمیآید. در افرادی که پوست تیره دارند، اگزما بر رنگدانههای پوستی اثر میگذارد و باعث تیرهتر یا روشنتر شدن میگردد.
کرم مرطوب کننده شاربوت
برای حفظ رطوبت پوست، علاوه بر رعایت سبک مناسب زندگی، شامل ورزش کردن و استفاده از مواد غذایی تازه و حاوی ویتامین وپروتئین، استفاده از مرطوبکننده و آبرسان متناسب با نوع پوست توصیه میشود.
کرم مرطوب کننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوست چرب، پایه روغن جوجوبا دارد که علاوه بر آبرسانی و داشتن بافتی سبک، با وجود عصاره درخت چای و زینک گلوکونات، از ایجاد جوش و آکنه روی پوست جلوگیری میکنند.
کرم مرطوب کننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوست خشک و نرمال، حاوی هیالورونیک اسید، روغن بادام و پروویتامین B5 است. هیالوورنیک اسید و پروویتامین B5، مرطوب کننده و آبرسان طبیعی هستند که به حفظ رطوبت، آبرسانی و ترمیم جای زخم کمک میکنند. روغن بادام، سرشار از ویتامین A، E و امگا3 است که یک آنتیاکسیدان قدرتمند بشمار میآید و از آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد و اشعه آفتاب را کاهش میدهد.
سخن آخر
اگزما یک حالت پوستی است که باعث ایجاد خشکی، خارش و آسیبپذیری و ضعیف شدن سد پوستی، که وظیفه محافظت از بدن و جلوگیری از خروج آب را دارد، میشود و تعداد زیادی از انسانها را درگیر میکند. افراد با هر سنی ممکن است دچار این اختلال پوستی شوند و معمولا علائمی که در کودکی بروز میکند، تا دوران بزرگسالی ادامه دارد.
این اختلال پوستی حالتی شایع است که در بسیاری از افراد ایجاد میشود و واگیر نیست و معمولا استفاده از آنتیبیوتیک برای درمان این اختلال پوستی توصیه نمیشود، مگر در شرایطی که در اثر ابتلا به علائم این اختلال پوستی مثل خشکی شدید، خارش و بثورات ، عفونت پوستی ایجاد شود. توصیه میشود درمان آنتیبیوتیکی اگزما حتما تحت نظر پزشک معالج صورت بگیرد.
در صورتی که به این اختلال پوستی مبتلا هستید، حفظ رطوبت پوست اهمیت بسیاری دارد، زیرا خشکی پوست علائم این اختلال پوستی را تشدید میکند. اگر از ایجاد حس چربی روی پوست خود حس خوبی ندارید، کرمها گزینه مناسبی هستند. قبل از مصرف کرم، بروشور محصول و محتویات آن را به دقت بررسی کنید، زیرا ممکن است به برخی از اجزای سازنده حساسیت داشته باشید که منجر به تشدید این اختلال پوستی شود.
کرمهای مرطوب کننده شاربوت در دو لاین تخصصی مخصوص پوست چرب و پوست خشک، برای حفظ شادابی و تامین رطوبت پوست شما فرموله شده اند.
کرم مرطوبکننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوستهای خشک و نرمال، حاوی هیالورونیک اسید، روغن بادام، پروویتامین B5 و ویتامین E است. هیالورونیک اسید، ترکیبی موثر در حفظ رطوبت و التیام زخم است که به بهبود اگزما کمک میکند. پروویتامین B5 موجود در محصول، با خاصیت ضدالتهابی به کنترل علائم این اختلال پوستی کمک میکند.
کرم مرطوب کننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوستهای چرب، غنی از روغن جوجوبا، زینک گلوکونات و روغن درخت چای است. روغن جوجوبا، یک آبرسان و مرطوب کننده قوی است که علاوه بر کنترل میزان چربی پوست، در التیام علائم این اختلال پوستی موثر است.
منابع :
www.nhs.uk/conditions/atopic-eczema
www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/eczema
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی شاربوت